aasmus - dychawica oskrzelowa, astma
ab - a
abacterialis - niebakteryjny, wolny od bakterii
abactio - wywołane poronienie
abactor - złodziej bydła; porywacz
abactus - wywołanie poronienia
abacus - kwadratowa deska; kredens; liczydło; plansza do gry; panel
abalienatio - choroba umysłowa
abalienatus - chory umysłowo
ab alio expectes, alteri quod feceris - co zrobisz drugiemu, oczekuj od niego;  nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe, jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie
ab alio exspectes, alteri quod feceris - od innego oczekuj tego, co robisz drugiemu (polski odpowiednik: jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie)
abaptiston - trepan stożkowaty
abarthrosis - staw ruchomy
abarticularis - pozastawowy
abarticulatio - zwichnięcie stawu; staw ruchomy
abasia - abazja
abasia-astasia - abazja wraz z niemożnością stania
abasia atactica - bezład ruchowy
abasia choreica - abazja spowodowana pląsawicą nóg
abasia hysterica - abazja o podłożu histerycznym
abasia paralytica - abazja spowodowana porażeniem
abasia paroxysmalis trepidans - abazja oraz niemożność stania spowodowana sztywnieniem mięśni
abasia spastica - abazja spowodowana kurczem mięśni
abasia trepidans - abazja spowodowana drgawkami nóg
abasicus - cierpiący na abazję
abastardisatio - zwyrodnienie rasy
abaticus - cierpiący na abazję
abavia - prababka
abavus - przodek; pradziadek
abaxialis - nieosiowy, pozaosiowy
abbas - opat
abbatia - opactwo
abbatissa - przeorysza
abbreviatio - skrót, skrócenie
abdicatio - rezygnacja z (jakiegoś) urzędu, abdykacja; zrzeczenie się czegoś; wyrzeczenie się i wydziedziczenie kogoś (np. dziecka)
abdico - rezygnować (z urzędu), abdykować; odrzucać, nie akceptować; nie pochwalać czegoś
abditus - tajny; ukryty
abdomen - brzuch
abdominalgia - ból brzucha
abdominalis - brzuszny
abdominoscopia - wziernikowanie jama jamy brzusznej, laparoskopia
abdo - oddalać, usuwać; ukryć, schować; być wygnanym; pogrążyć się, zagłębić się
abduco - uprowadzać, porwać; skłonić do wycofania się, zniechęcać; odłączyć od czegoś
abductio - porwanie, uprowadzenie
abecedarium - alfabet
abecedarius - alfabetyczny
abembryonicus - znajdować znajdujący się z dala od zarodka
a bene placito - z upodobania
abentericus - pozajelitowy
abepithymia - porażenie splotu trzewnego (słonecznego)
ab equis ad asinos - z deszczu pod rynnę, zamienił stryjek siekierkę na kijek;  z koni na osły
aberratio - aberracja, zboczenie, odchylenie od normy
abessivus - przypadek określający brak czegoś (pytania: bez kogo? bez czego?)
abevacuatio - przerzut, metastaza; nieprawidłowe wydalanie
ab hinc - od zaraz; od tego miejsca
ab hoc et ab hac - o tym i o owym, trzy po trzy
ab hodierno - od dziś
abiegineus - jodłowy, wykonany z jedliny, jodłowego drewna; drewniany
abiegneus - jodłowy, wykonany z jedliny, jodłowego drewna; drewniany
abiegnus - jodłowy, wykonany z jedliny, jodłowego drewna; drewniany
abies - jodła; jedlina, drewno jodłowe; przedmior wykonany z jedliny (np. tabliczka do pisania, włócznia, okręt, skrzynka)
ab illo tempore - od tego czasu, od tej pory
ab Iove principium - od Jowisza początek (zaczynamy od najważniejszego)
abiturentis - abiturient
abituriens - abiturient
abitus - szkolne świadectwo dojrzałości, matura
ablatio - usunięcie
ablativus - ablatyw, przypadek określający źródło czynności (pytania: od kogo? od czego?)
abominatio - abominacja, obrzydzenie, odepchnięcie ze wstrętem; przedmiot wstrętu, obrzydzenia
ab oriente lux - światło ze wschodu
aborior - zniknąć, zamrzeć; poronić
abortio - poronienie
abortivus - dotyczący poronienia; poroniony; wywołujący poronienie
aborto - urodzić przedwcześnie, poronić
abortus - aborior; poronienie; martwy płód (w wyniku poronienia); dokończone dzieło literackie
ab ovo - od początku ("od jajka")
ab ovo usque ad mala - od początku do końca;  od jaj do jabłek
absens carens - nieobecny traci
absentem laedit, qui cum ebrio litigat - Jakby z nieobecnym spierać się spierał, kto z pijanym kłócić się kłóci
absente reo - pod nieobecność oskarżonego
absinthium - piołun
absinthius - piołun
absit - uchowaj Boże!: (2.1)     absum
absolutio - absolucja; absolucja
absolutivus - absolutyw (przypadek gramatyczny)
absolutorium - zwolnienie
absolutus - absolut; absolutyzm; absolutny
absolvere - rozwiązywać; doprowadzać do końca;
absolvo - rozwiązywać, uwolnić; doprowadzić do końca
absterget Deus omnem lacrimam ab oculis eorum - i otrze Bóg wszelką łzę z oczu ich
absum - być nieobecnym, nie być gdzieś
absurdus - niepasujący, niewłaściwy; głupi, bezwartościowy
ab Urbe condita - od założenia Miasta (tj. Rzymu)
abusus non tollit usum - Nadużycie nie znosi prawa do właściwego użycia
acacia - akacja
a capite ad calcem - od stóp do głów;  od głowy do pięty
a casu ad casum - od przypadku do przypadku
ac - : atque
accentus - nacisk
accipis, ut taceas - płacą ci za to, abyś milczał
accusare nemo se debet - nikt nie musi oskarżać siebie samego
accusatio - oskarżenie
accusativus - biernik, przypadek określający cel czynności (pytania: kogo? co?)
acerbus - gorzki
acer - klon; ostry
acetum - ocet
acidus - kwaśny; nieprzyjemny, kąśliwy; ostry
acipenseris - jesiotr
acipenser - jesiotr
AC - przed narodzeniem Chrystusa, przed Chr., przed naszą erą, p.n.e.
acromion - wyrostek barkowy (łopatka)
acta est fabula - sztuka jest skończona
acti labores iucundi - dokonane prace przyjemne
actinium - aktyn
actio - działanie, czynność; skarga, formuła procesowa; uprawnienie do skargi
actis testantibus - jak świadczą akta
actiuncula - krótka mowa sądowa
activum - strona czynna
actor - aktor; adwokat
actrix - aktorka
actum ne agas - nie rób tego, co już jest zrobione
actus - czyn; odegranie, przedstawienie
actus hominis non dignitas iudicentur - niech będą sądzone czyny człowieka, a nie jego godność
actus hominis, non dignitas iudicetur - sądzone będą czyny ludzkie, nie godności (stanowiska)
actutum - natychmiast, w lot
acupenseris - jesiotr
acupenser - jesiotr
acu rem tetigisti - trafiłeś w sedno (dotknąłeś rzeczy igłą)
acus - igła
acutus - ostry
adagium - przysłowie, powiedzenie
adamanteus - diamentowy, adamantowy; stalowy; twardy, nieugięty
adamantinus - adamantēus
adamas - diament
Adamus - Adam
ad augusta per angusta - do wielkich osiągnięć przez trudności (do wielkiego przez wąskie)
addenseo - ścieśniać, zagęszczać, stłaczać
additamentum - załącznik, dodatek
ad - do (kierunek ruchu); do (określenie czasu); przy
adducere - przyprowadzać;
adduco - prowadzić, przyprowadzać
adeps - tłuszcz
adessivus - przypadek, zbliżony do miejscownika  określający miejsce wykonania czynności, jeśli odbywać odbywa się ona na czymś (pytania: na kim? na czym?)
ad futuram rei memoriam - Na przyszłą rzeczy pamiątkę
adgrego - gromadzić, zbierać w grupę, w stado; przyłączać, włączać, dołączać; przyłączać się
adgregor - przyłączać się
adhibe rationem difficultatibus - w trudnościach odwołuj się do rozumu
adiectivum - przymiotnik
adiectivus - przymiotnik
ad imaginem quippe Dei factus est homo - na obraz bowiem Boży stworzony jest człowiek
ad infinitum - nieskończenie, do nieskończoności
adiumentum - pomoc, podpora, środki pomocnicze
adiutrix - pomocnica, popleczniczka, wspólniczka, wspomożycielka
ad Kalendas Graecas - „na kalendy greckie”, czyli nigdy; na świętego Dygdy; na święty nigdy
ad Maiorem Dei Gloriam - na większą chwałę bożą
ad meliora tempora - do lepszych czasów / obyśmy się spotkali w lepszych czasach
admoneri bonus gaudet - dobry człowiek z radością przyjmuje napomnienia
ad multos annos - wielu lat życia
adoratio - ubóstwienie, adoracja
adorea - zwycięstwo, sława
adoro - modlić się o coś, prosić; czcić, składać cześć
ad patres - do ojców; na tamten świat; na łono Abrahama.
ad perpetuam rei memoriam - Na wieczną rzeczy pamiątkę
ad quas res aptissimi erimus, in iis potissimum elaborabimus - najwięcej dokonamy w tym, do czego będziemy najbardziej uzdolnieni
ad rem - do rzeczy
AD - rok roku Pańskiego, od narodzenia Chrystusa, po Chrystusie, po Chr., nasza naszej ery, n.e.
adsulto - assulto: (2.1), adsilio; adsilio
adsultus - atak, natarcie: (2.1)     adsilio
adsum - być w jakimś miejscu, przebywać gdzieś (w domyśle: tutaj); przychodzić, przybywać na wezwanie; przychodzić z pomocą, być pomocnym
adulescentia est tempus discendi, sed nulla aetas sera est ad discendum - młodość jest czasem nauki, ale żaden wiek nie jest zbyt późny do podjęcia nauki
adulescentia - młodzieńczość, młodość
advena - adwena
advenio - przyjść, przybyć; nadejść
adventus - przyjście; adwent
adverbium - przysłówek
adversae res admonent religionem - przeciwności uczą pobożności
adversarius - wrogi; wróg
adversus stímulum calcitrare - głową muru nie przebijesz;  przeciw kosturowi wierzgać
advocare - przyzywać;
advocatus Dei - adwokat Boga
advocatus diaboli - adwokat diabła
advocatus - przyzywany na pomoc
advoco - wzywać, przyzywać; przywoływać (na pomoc)
adytum - adyton (sanktuarium, święty przybytek); najgłębszy zakamarek
aedes - dom; budynek
aedicula - mała świątynia, kaplica; mały dom lub pokój
aedificatio - budynek, budowla
aedificium - budynek
aedilis - edyl
aeger - pacjent, chory
aegroto dum anima est, spes esse dicitur - dopóki chory oddycha, jest nadzieja
aegroto dum anima est, spes est - dopóki chory oddycha, jest nadzieja
aegrotus - chory, pacjent; chory
Aegyptus - Egipt
Aemilia - Emilia
aemulator - współzawodnik; naśladowca
aequam memento rebus in arduis servare mentem non secus in bonis - pamiętaj zachować spokój umysłu tak w nieszczęściu jak i w powodzeniu
aequatio - wyrównanie, zrównanie; równy podział
aequat omnes cinis; impares nascimur, pares morimur - wszystkich zrównuje proch; rodzimy się nierówni, równi umieramy
aequus - równy; sprawiedliwy; spokojny
aeris alieni comes miseria - towarzyszką długu jest nędza
aer - powietrze; pogoda; chmura, mgła
aes - miedź; spiż; brąz; pieniądz; czesne
Aesopus - Ezop
aestas - lato
aestimabilis - cenny, wartościowy
aestimatio - oszacowanie/ocena wartości, wycena; ustalona wartość/cena; opinia, ocena
aestimator - wyceniający, oceniający, ceniący (coś)
aestimo - wyceniać, szacować, oceniać, wyznaczać, określać
aestivus - letni, związany z latem
aestumatio - aestimatio
aestumo - aestimo
aestus - upał; fala; namiętność
aetas dulcissima adulescentia est - najmilszym okresem życia jest młodość
aetas - wiek; czas
aeternus - wieczny
aether - rozrzedzone powietrze; niebo; łuna
Aethiopia - Etiopia
Aetna - Etna (wulkan na Sycylii)
aevum - czas; wiek
affectare - dążyć do czegoś, starać się o coś;
affectatio - afektacja
affectio - afekcja
affecto - dążyć do czegoś, starać się o coś; szukać środków, sposobów
afficio - sprawić, uczynić coś komuś
affigere - przyczepiać
affirmatio - potwierdzenie
affirmo - potwierdzać
affixus - przyczepić
a fortiori - tym bardziej
Africa - Afryka
a fructibus eorum cognoscetis eos - po owocach ich poznacie
agere - działać; czynić;
ager - pole, rola
aggrego - gromadzić, zbierać w grupę, w stado; przyłączać, włączać, dołączać; przyłączać się
aggregor - przyłączać się
agmen - strumień, prąd, nurt (wody); mnóstwo, masa; gromada, zbiorowisko, grupa (ludzi); maszerujące wojsko, kolumna marszowa, armia w marszu, pochód wojska; kolumna okrętów; rząd; marsz; linia bojowa (np. oddziałów lub okrętów), ustawione, uszykowane wojsko do bitwy; walka, bitwa; działania wojenne; armia
agnus - jagnię
agon - agon
ago - wprawiać w ruch; czynić, działać; dowodzić, np. wojskiem; zamierzyć, przedsięwziąć; osiągnąć zamierzony skutek
agricola - rolnik
agricultura - rolnictwo
ailurina - panda
ala - skrzydło; pacha
alauda - skowronek
Albis - Łaba
albo - albus; album
album - biała tablica; to co jest białe
albus - biały; blady; jasny
alcedo - zimorodek
alces - łoś
alcyon - zimorodek
alea iacta est - kości zostały rzucone
alea - kości (do gry) lub inna gra hazardowa; hazard; ryzyko, przypadek; ślepy traf, los szczęścia
aleator - gracz w kości, hazardzista
alea, vina, Venus, per quae sum factus egenus - kości, wino i Wenus, przez to stałem się nędzarzem
aleo - hazardzista
alga - alga, wodorost
algeo - marznąć, przemarznąć, być zimnym; cierpieć, znosić zimno
algidus - zimny
algor - zimno
aliena nobis, nostra plus aliis placent - cudze bardziej podobać podoba się nam, nasze innym
aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt - cudze winy mieć na mamy na oku, nasze poza nami
alienis delectari malis - voluptas inhumana - cieszyć się z cudzego nieszczęścia to radość nieludzka
alienus - obcy
alii sementem faciunt, alii metunt - kto inny sieje, kto inny zbiera
aliquod - kilka osób
alitur vitium vivitque tegendo - wada podrasta i życie jej jest podtrzymywane, gdy jest w ukryciu
aliud clausum in pectore, aliud in lingua promptum habent - ludzie mają co innego w sercu, co innego na języku
aliud est facere, aliud est dicere - co innego jest dotrzymać słowa, co innego obiecać
alius est Amor, alius Cupido - co innego miłość, co innego namiętność
alius - inny
alkalicus - alkaliczny
allativus - przypadek określający cel ruchu w czynności (pytania: na kogo? na co?)
allegoria - alegoria
allium - czosnek
Alma Mater - Matka Karmicielka
almus - karmiący, żywiący
alphabetum - alfabet
alrogithmus - algorytm
alter alterum docet - jeden uczy drugiego
alter ego - drugie ja
alter - inny (z dwóch), (ten) drugi
alteri vivas oportet, si tibi vis vivere - trzeba żyć dla innych, jeśli chcesz żyć z pożytkiem dla siebie
alteri vivas oportet, si vis tibi vivere - musisz żyć dla innych, jeśli chcesz żyć z pożytkiem dla siebie
altum - głębia; morze; wysokość
altus - wysoki; głęboki
aluminium - glin
amanita - muchomor
Amanita muscaria - muchomor czerwony
ama nos et vale - kochaj nas i żegnaj  kochaj nas i bądź zdrów
amantes amentes - zakochani są jak szaleńcy
amantium irae amoris integratio - gniewy kochanków są spoiwem miłości  kłótnie kochanków umacniają ich miłości
amarus - gorzki; cierpki
amator - kochanek
a maximis ad minima - od największych do najmniejszych
ambigere - kłócić się;; mieć wątpliwości;; poddawać w wątpliwość;
ambitio - ambicja
ambitiosa non est fames - głód nie ma ambicji
ambulo - chodzić, przechodzić, spacerować
americium - ameryk
amica - przyjaciółka
amici, diem perdidi - przyjaciele, straciłem dzień (nie zrobiłem nic dobrego)
amici fures temporum - przyjaciele to złodzieje czasu
amicitia - przyjaźń
amicorum omnia communia - u przyjaciół wszystko jest wspólne
amicum perdere est damnorum maximum - stracić przyjaciela to największa ze strat
amicum proba, probatum ama - przyjaciela próbuj, wypróbowanego - kochaj
amicus certus in re incerta cernitur - prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie;  przyjaciel pewny w rzeczy niepewnej jest dostrzegany
amicus optima vitae possessio - przyjaciel to największy skarb w życiu
amicus Plato, sed magis amica veritas - przyjacielem Platon, lecz większą przyjaciółką prawda
amicus - przyjaciel; przyjacielski
amicus rara avis est - przyjaciel to (jak) biały kruk (rzadko przydarzać się przydarza)
amicus stultorum similis efficietur - kto z kim przestaje, takim się staje, przyjaciel głupich stanie się do nich podobny.
Amilcar - Hamilkar
amita - ciotka (siostra ojca)
amitina - siostra cioteczna (córka ciotki - siostry matki lub ojca)
amitinus - brat cioteczny (syn ciotki - siostry matki lub ojca); dotyczący brat brata ciotecznego
amittit merito proprium, qui alienum appetit - słusznie traci swoje, kto sięga po cudze
amnion - owodnia
amnis - rzeka; nurt, bieg rzeki, prąd wody; potok, strumień
amoenus - uroczy
amo - kochać
amor caecus est - miłość jest ślepa
amore, more, ore, re iunguntur amicitiae - przyjaźń zawiązywać zawiązuje się z miłości, zwyczaju, wyglądu, czynu
amor magister optimus - miłość najlepszym nauczycielem
amor - miłość
amor non quaerit, amor reperit - miłość nie szuka, miłość znajduje
amor omnibus idem - miłość dla wszystkich jednaka
amor patriae nostra lex - Miłość ojczyzny naszym prawem
amor tollit timorem - miłość usuwa strach
amor vincit omnia - miłość zwycięża wszystko
amo te, ama me - kocham cię, kochaj mnie
amphitheatrum - amfiteatr
amplus - obszerny
AM - przed południem
amputare - odciąć, skrócić;
amputatio - obcięcie
amputo - odcinać, ucinać; usunąć, wyeliminować, odrzucić; skrócić, zredukować, nie przedłużać
amygdalum - migdał
anaemia aplastica - niedokrwistość aplastyczna, aplazja szpiku, anemia aplastyczna
anaemia - niedokrwistość, anemia
anas - kaczka
anathema - ofiara, rzecz poświęcona bogom; anatema, klątwa, ekskomunika: (2.1), anathemare
anatina - kaczka
anatomia - anatomia
anceps remedium melius quam nullum - niepewne lekarstwo lepsze niż żadne
ancilla - pokojówka
ancora - kotwica
Andes - Andy
Andromeda - Andromeda
anethum - koper
anetum - koper
angelus - anioł
Anglia - Anglia
anguilla - węgorz
anguis in herba - ukryte niebezpieczeństwo;  wąż w trawie
anguis - wąż
angulus - kąt; róg
angustus - wąski; biedny, ubogi
animal - zwierzę; stworzenie
animam debet - zadłużony po uszy;  winien duszę
anima - powietrze; wiatr; duch, dusza; oddech
anima vilis - nędzna dusza; podła istota.
animos labor nutrit - praca karmi umysły
animus aeger semper errat - chory umysł zawsze błądzi
animus - duch, dusza; odwaga; rozum, umysł
anno Domini - rok roku Pańskiego, od narodzenia Chrystusa, po Chrystusie, po Chr., nasza naszej ery, n.e.
annuntio vobis gaudium magnum: habemus papam - ogłaszam wam wielką radość: mamy papieża
annus - rok
annus superior semper melior - rok ubiegły zawsze lepszy
anser - gęś
ante pilos sapis - jajko chce być mądrzejsze od kury;  mądrzyć mądrzysz się przed owłosieniem; mądrzyć mądrzysz się, zanim posiadłeś owłosienie
ante - przed (czas); przed (położenie)
antimonium - antymon
antiquarius - antykwariusz
antiquus - dawny
Antonius - Antoni
anulus - pierścień
anus - pierścień, kółko; odbytnica; staruszka
a - od, z (kierunek; czas); rok (r.); przed
apage, Satanas - odejdź, Szatanie
a pedibus usque ad caput - całkowicie, od stóp do głów;  od stóp do głowy
aper - dzik
apis - pszczoła
apium - seler
appellare - zwracać się do kogoś, wzywać kogoś;
appellere - przypędzać, przywodzić;
appello - kierować (się na coś); zwracać się do kogoś; wzywać kogoś; nazywać, wzywać; przywodzić, przypędzać; dobijać do brzegu
apricus - słoneczny; przebywający na słońcu, lubiący słońce
Aprilis - kwiecień; kwietniowy
a priori - uprzedzając fakty (z góry)
apsinthium - piołun
apud - przy, obok
aqua et panis est vita canis - woda i chleb to życie psa
aqua - woda
aquila non capit muscas - orzeł nie chwyta much; orzeł nie zajmuje się chwytaniem zwykłych much
aquila - orzeł, orlica
Aquilonia - Akwilonia
aquilo - wiatr północny
Aquitania - Akwitania
Aquitanus - akwitański; Akwitańczyk, mieszkaniec Akwitanii
Aragonensis - aragoński
aranea - pająk; pajęczyna
araneus - pająk
ara - ołtarz; stos pogrzebowy; nagrobek, kamień nagrobny; przytułek, schronienie, obrona: (2.1), aro
aratrum - pług
arbiter - arbiter
arbiter elegantiarum - znawca dobrego smaku (esteta)
arbitro - sądzić, osądzać; wybierać, rozważać
arbor - drzewo
arboreus - drzewny, należący do drzewa, mający cechy drzewa
Arcadius - Arkadiusz
arcano - potajemnie
arcanum - tajemnica, sekret
arcanus - tajemny, skrywany; tajemniczy, magiczny
arca - skrzynia, skrzynka, szkatuła; trumna; cela
architectare - budować;
architectari - budować;
architecton - architekt, kierownik budowy, nadzorca robotników
architector - wznosić, budować; planować; wynaleźć, zapewnić sobie; budowniczy, architekt
architectura - architektura
architectus - budowniczy; projektant, architekt
arcula - skrzyneczka, szkatułka
arcus - łuk; tęcza
arcus nimium tensus rumpitur - łuk zbytnio naciągnięty pęka
ardea - czapla
ardescere - zapalać, rozpalać się;; zajaśnieć;; wzmagać (zaogniać) się;
ardor - żar; blask; zapał, gorliwość, żarliwość
ardua prima via est - najtrudniejszy pierwszy krok, początki są zawsze trudne;  pierwsza droga jest stroma
arduus - stromy, urwisty; wysoki (umieszczony wysoko); prosty; trudny, żmudny
arest - bliski; sąsiedni
argenteus - srebrny
Argentina - Argentyna
argentum - srebro
argumentum - dowód; temat
argumentum pessimi turba - zgubnym argumentem jest tłum
aries - baran
Aristoteles non semper Aristoteles - i mędrzec może pomylić się pomylić –  Arystoteles nie zawsze jest Arystotelesem
arithmetica - sztuka liczenia
arma - armum
arma virumque cano - opiewam czyny orężne męża
armillum - dzban wina
armus - ramię
ars alit artificiem - sztuka żywi twórcę
ars auro gemmisque prior - sztuka cenniejsza od złota i drogich kamieni
arsenicum - arsen; arszenik
ars est celare artem - sztuką jest ukryć sztukę
ars est philosophia vitae - sztuka jest filozofią życia
ars gratia artis - sztuka dla sztuki
ars longa, vita brevis - sztuka długa, życie krótkie
ars non habet osorem nisi ignorantem - sztuka nie ma wrogów oprócz ignorantów
ars - sztuka (wszystko związane z pięknem); sztuka (umiejętność, wiedza na jakiś temat)
arte et Marte - sztuką i orężem
arteria - tchawica; arteria
artes liberales - sztuki wyzwolone
artes serviunt vitae, sapientia imperat - umiejętności służą życiu, mądrość nim włada
articulus - przedimek
artificem commendat opus - dzieło mistrza chwali
arx - twierdza
Ascanius - Askaniusz
ascia - siekiera
Asdrubal - Hazdrubal
asinus ad lyram - pasuje jak wół do karety
asinus asino pulcherrimus - osioł osłu najpiękniejszy
asinus asinorum in saecula saeculorum - osioł nad osłami na wieki wieków
asinus asinum fricat - osioł osła liże (o pochlebstwach)
asinus in tegulis - osioł na dachu
asinus - osioł; idiota
asper - bez nadziei, niekorzystny, niepomyślny, fatalny, tragiczny, ciężki, okrutny, srogi; szorstki, nierówny, zły, mozolny, cierpki, dokuczający, smutny, opłakany
aspergere - rozrzucać; pokropić;
aspergo - rozrzucać, rozsiewać; pokropić, obryzgać
aspis - żmija
assidue addiscens ad senium venio - douczając się nieustannie dochodzę do starości
assulto - skakać; doskakiwać; atakować (kogoś, coś): (3.1), assilio; assilio
assultus - atak, natarcie: (2.1)     assilio
astralis - gwiezdny
astrologia - astrologia; astronomia
astrologus - astrolog; astronom
astronomia - astronomia
astronomus - astronom
astrum - gwiazda
at - ale
ater - czarny; ciemnoskóry, czarnoskóry, mający czarną, ciemną skórę; noszący czarne szaty, żałobny, smutny; ponury, straszny, zgubny, wstrętny; złośliwy, wrogi, dokuczliwy, niechętny; niejasny, ciemny, rozmyty
a tergo - od tyłu
Athenae - Ateny
atheus - bezbożny
atomus - atom
atque - i, oraz; a
atrium - atrium (część dawnego budynku)
attendite a falsis prophetis - strzeżcie się fałszywych proroków
attentio - atencja
Attica - Attyka; Atticus; Atticus
attingere - dotykać;
attingo - dotykać; dotyczyć
a tuo Lare incipe - zaczynaj od siebie;  zaczynaj od własnych larów (domowych bóstw opiekuńczych)
AUC - od założenia miasta (Rzymu)
auctoritas - znaczenie; przywództwo; odpowiedzialność
auctumnus - autumnus
audaces fortuna iuvat - śmiałym szczęście sprzyja, odważnym szczęście sprzyja
audaces fortuna iuvat timidosque repellit - śmiałym los sprzyja, bojaźliwych odtrąca
audendum est: fortes adiuvat ipsa Venus - trzeba mieć odwagę: dzielnym sprzyja sama Wenus
audentes Fortuna iuvat decoratque corona - odważnych los wspiera i koroną wieńczy
audiatur et altera pars - Niechaj i druga strona będzie wysłuchana - zasada prawa procesowego w myśl której każdej stronie sporu należy umożliwić wypowiedzenie się co do kwestii mającej znaczenie.
audi multa, dic pauca - słuchaj dużo, mów niewiele
audi multa, loquere pauca - słuchaj dużo, mów mało
audio - słuchać, dowiadywać się; potwierdzić, zgadzać się; być posłusznym
auditor - słuchacz, uczeń
audi, vide, sile - słuchaj, patrz, milcz
audi, vide, tace, si vis vivere in pace - słuchaj, patrz, milcz, jeśli chcesz żyć w spokoju
augeo - powiększać, rozszerzać; wywyższać, wychwalać; bogato wyposażyć, obdarować; wzrastać, powiększać się
augustus - dostojny, majestatyczny
Augustus mortuus est, habemus novum Augustum - umarł król, niech żyje król;  August jest martwy, mamy nowego Augusta
Augustus - sierpień; August (tytuł w:Oktawian Oktawiana Augusta, potem wszystkich cezarów)
aula - dwór; podwórze
Aulus Agerius - powód
auratus - pozłacany, zdobiony złotem
aura - wietrzyk, powiew; powietrze
aurea dicta - złote słowa
aurea mediocritas - złoty środek
aureolus - złoty, ze złota
aures multorum veritati clausae sunt - uszy wielu są zamknięte na prawdę
aureus - złoty
auribus frequenitius quam lingua utere - uszu używaj częściej niż języka
auriga - woźnica
auri sacra fames - przeklęta żądza złota; przeklęta żądzo złota; przyklęty głodzie złota
auris - ucho; wprawne ucho, smak, gust, poczucie, osąd: (2.1), aura; aurum
aurora habet aurum in ore - kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje;  jutrzenka ma złoto w ustach
aurora - świt, jutrzenka
aurum - złoto
auscultator - słuchacz
austerus - cierpki, kwaśny; poważny, surowy; ponury, nieprzyjazny
auster - wiatr południowy
australis - południowy
Austria - Austria
aut amat, aut odit mulier, nil est tertium - kobieta albo kocha albo nienawidzi, nie ma nic trzeciego
aut bibat, aut abeat - Niech albo pije, albo wychodzi
aut Caesar aut nihil - (być) albo Cezarem, albo niczym
autem - ale
aut - lub
autor - autor
aut prodesse volunt, aut delectare poetae - poeci chcą / pragną przynosić pożytek lub przyjemność
autumnalis - jesienny
autumnum - autumnus
autumnus - jesień; rok; plony, płody jesienne; jesienny
aut viam inveniam aut faciam - albo znajdę drogę, albo ją sobie utoruję
aut vincere, aut mori - albo zwyciężać, albo umierać
auxilium - pomoc; odtrutka
ava - babka, babcia
avaritia - chciwość; skąpstwo
avaritia et arrogantia praecipua validiorum vitia - chciwość i bezczelność to główne wady możnych
ave, Caesar, morituri te salutant - witaj, Cezarze, idący na śmierć pozdrawiają Cię
a verbis ad verbera - od słów do rękoczynów
avia - babka (matka ojca lub matki)
avida est periculi virtus - męstwo jest chciwe niebezpieczeństwa
avidis, avidis natura parum est - dla chciwych mało i całego świata
avis - ptak
avito vivit honore - żyje zaszczytami przodków
avunculus - wuj (brat matki lub mąż siostry matki)
avus - dziadek (ojciec ojca lub matki)
a. - w równych częściach, po równych częściach, w takiej samej ilości; inaczej; przed, przedtem
axis mundi - oś świata
azureus - intensywnie niebieski
baca - jagoda; perła; oliwka
balaena - wieloryb
ballaena - wieloryb
ballena - wieloryb
balneum - kąpiel; łaźnia
bannitio - banicja, wygnanie
barba - broda
barba crescit, caput nescit - broda rośnie, rozumu nie przybywa
barba non facit philosophum - broda mędrcem nie czyni
barbarus - obcy; nieokrzesany; barbarzyńca
barium - bar
barrus - słoń
basiare - całować;
basilicus - królewski, książęcy; najlepszy rzut kostką, rzut królewski
basio - całować
basium - pocałunek
beate vivere est honeste vivere - żyć szczęśliwie jest żyć uczciwie
beati pauperes spiritu - błogosławieni ubodzy w duchu
beatius est magis dare, quam accipere - więcej szczęścia jest w dawaniu niż w braniu
beatus, qui prodest, quibus potest - szczęśliwy jest ten, który pomaga, komu może
beatus, qui tenet - szczęśliwy, kto posiada
beatus - szczęśliwy
begma - kaszel
Belga - Belg
bellator - wojownik
bellicus - wojenny
bellis - stokrotka
bello - walczyć, prowadzić wojnę
bellum omnium contra omnes - wojna wszystkich przeciw wszystkim
bellum - wojna
bellus - piękny
bene diagnoscitur, bene curatur - dobrze rozpoznane, dobrze leczone
benedico - błogosławić
benedictus qui venit in nomine Domini - błogosławiony, który idzie w imię Pańskie
bene dignoscitur, bene curatur - dobra diagnoza podstawą dobrego leczenia
bene - dobrze
bene facit, qui ex aliorum erroribus sibi exemplum sumit - dobrze czyni ten, kto uczyć uczy się na cudzych błędach
beneficium iuris - dobrodziejstwo prawa
beneficium - zysk; przysługa; uprzejmość
bene olet, qui nihil olet - dobrze pachnie, kto niczym nie pachnie
benevolentia - życzliwość
Beninum - Benin
berkelium - berkel
Berolinum - Berlin
beryllium - beryl
bestia - zwierzę
betula - brzoza
bibliotheca - biblioteka
bibo - pić; pijak
biochemia - biochemia
biologia - biologia
bis dat, qui cito dat - dwa razy daje, kto szybko daje
bisemutum - bizmut
bitumen - smoła; asfalt
blandus - pochlebny, przymilać przymilający się; powabny, wdzięczny, czarujący
Blasius - Błażej
blatta - karaluch
Boeotia - Beocja
bohrium - bohr
boletus - borowik
bona diagnosis, bona curatio - dobre rozpoznanie, dobre leczenie
bona - dobra kobieta
bona fides - dobra wiara
bona valetudo melior est quam maximae divitiae - dobry stan zdrowia jest lepszy niż największe bogactwo
bono domino quot servi tot amici, malo domino quot servi tot inimici - dobry pan ilu ma niewolników, tylu też przyjaciół, zły zaś pan ilu ma niewolników, tylu wrogów
bonum - dobro
bonum est, quod omnes appetunt - dobro jest tym, czego wszyscy pragną
bonum ex malo non fit - dobro nie rodzić rodzi się ze zła
bonum vinum laetificat cor hominis - dobre wino raduje serce człowieka
bonus - dobry
borealis - północny
boreas - północny (północno-wschodni) wiatr; północ, północna strona świata
boreus - północny
borreliosis - borelioza
borum - bor
bos lassus fortius figit pedem - zmęczony wół pewniej stawia nogę (= szybciej pracuje)
bos - wół; byk
botellus - kiełbasa
bracchium - ramię; pazur; gałąź
brachium - ramię
brassica - kapusta
brevis - krótki; wąski; niski
bromium - brom
brutus - ciężki; ociężały, nieruchawy; tępy, nierozsądny, głupi
bubalus - gazela; bawół
bucca - policzek; usta
buccula - policzek; przyłbica
bucula - młoda krowa, jałówka
bufo - ropucha
bulbus - opuszka
bustum - mogiła, grób, pomnik grobowy; stos pogrzebowy
Byzantium - Bizancjum (obecnie Stambuł)
caballatio - pasza dla konia
caballus - koń, szkapa
cachinnus - głośny śmiech, chichot
cacumen - wierzchołek, szczyt
cadaver - trup; padlina; ruina
cadmia - ruda cynku (ZnO<sub>3</sub>)
cadmium - kadm
caeca invidia est - zazdrość jest ślepa
caecus si caeco ducatum praestat, ambo in foveam cadunt - jeśli ślepy ślepego prowadzi, obaj w dół wpadają
caecus - ślepy
caelamen - płaskorzeźba
caelestis - niebiański (należący do nieba, właściwy niebu); boski, wspaniały, doskonały
caelum et terram commovere - poruszyć niebo i ziemię
caelum et terra transibunt, verba autem mea non praeteribunt - niebo i ziemie przeminą, jednak słowa moje nie przeminą
caelum - rylec, dłuto; niebo; niebiosa; powietrze; atmosfera; pogoda, klimat; rejon klimatyczny; deszcz; strona świata; okolica, strefa, kraj; wszechświat; świat
caepa - cebula
caeruleus - błękitny
caesar - cezar, cesarz
caesaries - czupryna, długie włosy
caesium - cez
caeterus - inny; pozostały
Caius - Kajus
calcaneus - kość piętowa
calcium - wapń
calculus - mały kamień, kamyczek; kamyk używany do liczenia lub do głosowania; rachowanie, obliczenia
calidus - ciepły
California - Kalifornia (stan w USA; kraina geograficzna)
californium - kaliforn
caligo - ciemność; mgła
calta - nagietek
caltha - nagietek
calumnia - kalumnia, potwarz, oszczerstwo
calva - łysa głowa; czaszka
calvitium - łysina
calvitium non est vitium, sed prudentiae indicium - łysina to nie wada, lecz oznaka mądrości
calx - pięta
camelus - wielbłąd
Camillus - Kamil
campus - pole
Canada - Kanada
canarius - psi, właściwy psu
cancer - krab
Cancer - Rak (gwiazdozbiór, znak Zodiaku)
candela - świeca; ogień
candidus - biały; jasny
canicula - suka (samica psa)
caninus - psi (związany z psem)
Canis familiaris - pies domowy
canis - pies
canis timidus vehementius latrat quam mordet - pies, który bać się boi, gwałtowniej ujada niż gryzie
cano - śpiewać; grać; brzmieć; prorokować, przepowiadać
canticum - monolog; pieśń, aria
cantionale - śpiewnik
cantionis - śpiew
cantio - pieśń; śpiew
cantor - śpiewak
cantus cycneus - łabędzi śpiew
cantus - śpiewany
canus - biały; siwy
ca. - około, ok.
capacitas - przestrzeń; objętość
capella - kózka
capere - łapać, chwytać
caper - kozioł
capetum - pasza dla bydła
capillus - włos
capitilávium - szampon
capitum - pasza dla bydła; caput
capra - koza (dzika i/lub domowa); zapach potu
caput - głowa; stolica (państwa); głowa (kierownik, szef, premier itd.); początek, źródło, przyczyna
caput Mundi - stolica Świata
carbonium - węgiel
carbo - węgiel (minerał lub węgiel drzewny)
carbunculus - węgielek; pochłaniający, palący smutek; czerwony tufit (rodzaj piaskowca); karbunkuł (czerwony kamień szlachetny); karbunkuł (zapalenie); choroba roślin wywołana przez szron
carcer - więzienie
carcinoma bronchialis - rak płuc
caritas - miłość; drożyzna
carmen - pieśń
caro - mięso
carpe diem - chwytaj dzień (korzystaj z chwili, cieszyć ciesz się chwilą)
carpe diem quam minimum credula postero - chwytaj dzień (korzystaj z chwili), jak najmniej ufając przyszłości
carta non erubescit - papier jest cierpliwy, papier rumienić się nie rumienić rumieni
Carthago - Kartagina (miasto i państwo); Carthago Nova Nowa Kartagina, obecnie Cartagena
carum est, quod rarum est - cenne jest to, co rzadkie
carus - drogi, kochany
casa - dom
caseus - ser
castanea - kasztan
castellum - twierdza, forteca, zamek; garnizon
castor - bóbr
Castor - Kastor
castrum - forteca, zamek; armia; castra obóz, kwatery: (2.1), castrare
casus belli - powód wojny (w dyplomacji: oficjalny powód, dla którego wypowiada się wojnę)
casus foederis - powód sojuszu (w dyplomacji: sytuacja, w której umowa zobowiązuje państwo do stanięcia w obronie sojusznika)
casus - przypadek, traf; upadek; przypadek
catapulta - katapulta
cataracta - zaćma
catarrhus - katar
categoria - oskarżenie; kłopot; kategoria
cathedra - fotel; tron biskupi; stanowisko nauczyciela lub biskupa
catillus - talerzyk, miseczka
catinus - talerz, misa
catio - śpiew
cattus - kot
cauda - ogon
caulis - łodyga, pęd; kapusta; sałata
causa - powód, przyczyna; sprawa sądowa; w celu, celem; dla, przez wzgląd na, ze względu na; z powodu, w wyniku
causidicus - obrońca sądowy, adwokat
caussa - causa
cautus - zabezpieczony, upewniony; ostrożny, przezorny
cave me, Domine, ab amico, ab inimico vero me ipse cavebo - Boże, strzeż mnie od przyjaciół, z wrogami poradzić poradzę sobie sam
cedant arma togae - niech oręż ustąpi przed togą
cedrus - cedr; jałowiec; cedr, drewno cedrowe; olejek cedrowy
cella - komora; cela; spiżarnia
Celtus - celtycki; Celt
cena - posiłek, uczta
ceno - jeść obiad, posiłek; jeść
cenotaphium - cenotaf
centesimus - setny, od 100
centum - sto (100)
cepa - cebula
cerasus - wiśnia (drzewo); wiśnia (owoc)
cera - wosk; tabliczka pokryta woskiem
cerebellum - móżdżek; intelekt
cerebrum - mózg
Ceres - Ceres; Ceres
cerevisia - piwo
cerium - cer
certum est, quia impossibile est - jest pewne, ponieważ jest niemożliwe
cervisia - piwo
cervus - jeleń
ceteris paribus - przy tych samych, niezmienionych warunkach, okolicznościach
ceterum censeo Karthaginem esse delendam - poza tym uważam, że Kartaginę należy zniszczyć
ceterum - reszta; poza tym, w ogóle, zresztą; wszak, w przeciwnym razie
ceterus - inny
Chaeronea - Cheroneja
chalybs - żelazo; stal; przedmiot z żelaza (np. broń, narzędzie, grot strzały, wędzidło)
chamaeleo - kameleon
charta - papirus, papier; wiersz; mapa
Charybdis - Charybda
chinchilla - szynszyla
chirurgus - chirurg
chlorium - chlor
chorda - struna
Christus - Chrystus
chromium - chrom
chronicus - przewlekły, chroniczny
cibalis - żywnościowy
cibaria - racja żywnościowa, przydział, zapasy żywności; pasza; pożywienie, pokarm
cibarius - żywnościowy
cibatio - posiłek
cibatus - pokarm, pożywienie, jedzenie
cibi condimentum est fames - głód jest przyprawą dla każdego posiłku
cibo - karmić (zwierzę, człowieka)
cibus - posiłek; pasza; pożywienie, pokarm
cicatrix - strup; blizna, szrama
ciconia - bocian
cingo - opasać, przepasać się; okolić, otaczać; oblegać
cinis et manes et fabula fies - popiołem i cieniem, i wspomnieniem stać się staniesz
cinis - zimny popiół; spalone miasto
cinnamon - cynamon (także: laska cynamonu); cynamonowiec
cinnamum - cynamon (także: laska cynamonu); cynamonowiec
circulus vitiosus - błędne koło (circulus in circulus in demonstrando); błędne koło (circulus in circulus in definiendo)
circum - dookoła; naokoło
circus - wyścig rydwanów, powozów; tor dla wyścigów rydwanów, powozów; igrzyska sportowe; koło; orbita
cista - skrzynka, szafka
civis - obywatel; wolny (ktoś nie będący niewolnikiem); poddany
civis Romanus sum - jestem obywatelem rzymskim”
civis totius mundi - obywatel całego świata
civitas Dei - civitas Dei (państwo Boga)
civitas - społeczność, mieszkańcy; obywatele
Civitas Vaticana - Watykan (państwo)
clamor - krzyk, okrzyk; wrzawa, hałas
clamo - wołać, krzyczeć, wzywać; głosić, przemawiać donośnie
clam - potajemnie, skrycie; w tajemnicy przed (czymś)
clanculum - clam; clam
clara pacta claros faciunt amicos - jasne układy tworzą wiernych przyjaciół
claritas - jasność, światłość; donośny dźwięk; wyrazistość; sława, rozgłos
clarus - sławny, znany; jasny, przejrzysty
classicula - flotylla, mała flota
clava - pałka, maczuga; laska
clavicula - kluczyk; wąs winorośli
claviger - noszący, uzbrojony w pałkę; noszący klucze
clavis - klucz
clavus clavo pellitur - gwóźdź wybija się gwoździem
clavus - gwóźdź
clementia - łagodność, wyrozumiałość, łagodność
clitoris - łechtaczka
cobaltum - kobalt
coccinella - biedronka
coccinella septempunctata - biedronka siedmiokropka
cochlea - ślimak
coclea - ślimak
coemeterium - cmentarz
cogitatio - myślenie; rozumowanie
cogitationis poenam nemo patitur - myśli nie podlegają osądowi
cogitationum poenam nemo luit - nikt nie cierpiał za karę myślenia
cogito ergo sum - myślę, więc jestem
cogito - myśleć, rozważać; wyobrażać sobie; planować, mieć coś na celu
cognitio - poznanie, znajomość; wyobrażenie, pojęcie; postępowanie sądowe, wyrokowanie
cognomen - trzecia część nazwiska; przydomek
cognosce te ipsum - poznaj samego siebie
cognosco - poznawać
coitus oralis - seks oralny
coitus - unia, spotkanie
colaphus - trzepnięcie, klepnięcie, uderzenie
colere - uprawiać (ziemię); mieszkać; czcić
collega - kolega (ktoś sprawujący równorzędny urząd)
collegium - związek urzędników, korporacja, kolegium, związek
collis - wzgórze, pagórek
collocatio - ułożenie, układ, umieszczenie, ustawienie; wydawanie za mąż, ożenienie
colloco - ustawiać, umieszczać, stawiać, osadzać; rozmieszczać, ustawić, uszykować, rozstawić (np. wojsko); ustalać; łączyć, zestawiać; osiedlać; kwaterować; wprowadzać (kogoś w jakiś stan, np. sen); opierać (coś na czymś); wydawać (kogoś za kogoś), wydawać za mąż; : wydawać, inwestować, deponować, lokować; obdarzać kogoś, zlewać na kogoś np. łaski, uznanie; poświęcać, oddawać (coś czemuś)
colloquium - rozmowa
collum - szyja, kark
colonia - kolonia; własność ziemska
color - kolor
coluber - wąż
colubra - wąż
columba - gołąb; samica gołębia, gołębica
columbinus - gołębi
columbium - niob
columbus - samiec gołębia
columna - kolumna
columna vertebralis - kręgosłup
comedamus et bibamus cras enim moriemur - jedzmy i pijmy, wszak jutro pomrzemy
comitativus - przypadek określający współtwórcę czynności (pytania: z kim? z czym??)
commeare - przychodzić; schodzić się
commendare - powierzyć
commentarium - notatka; komentarz; wspomnienia (w tytule książki)
commentarius - komentarz; pamiętnik, dziennik; sprawozdanie
communi consensu - za zgodą ogółu
communis - wspólny, zwykły, powszechny, ogólny, publiczny; popularny, przystępny, ludzki
comparativus - porównawczy; komparatyw, stopień wyższy przymiotnika lub przysłówka
compos mentis - zdrów na umyśle
computare - liczyć; sumować
computo - computare
computus - komput
com- - razem, z, współ
concordia civium murus urbium - zgoda mieszkańców murem miasta
concordia domi, foris pax - zgoda w domu, pokój na zewnątrz
condemno - skazywać (kogoś/coś na/za coś); dowieść (czegoś), obwiniać (o coś); ganić, potępiać, krytykować
conditio sine qua non - warunek niezbędny
confirmare - umacniać, utwierdzać
confirmatio - utwierdzenie, umocnienie
conflabunt gladios suos in vomeres - przekują miecze swe na lemiesze
congrego - gromadzić, zbierać, skupiać
coniugium sine prole est quasi dies sine sole - małżeństwo bez dzieci jest jak dzień bez Słońca
coniunctio - związek, połączenie; spójnik
coniuratio - spisek
conquiescat in pace - niech odpoczywa w pokoju
consensus facit legem - zgoda tworzy prawo
considerantia - rozwaga, roztropność
consideratus - rozważny, roztropny, staranny, przemyślany, rozważony: (2.1)  considero
considero - zauważać coś; przyglądać się czemuś; badać, rozważać coś, dociekać czegoś; oceniać kogoś/coś; baczyć na coś; zadbać o coś: (2.1), consido
consilior - naradzać się; doradzać, radzić komuś
consilium - narada, debata, naradzanie się, namysł, rozmowy; sugestia, rada; rada, organ obradujące (np. senat); decyzja, postanowienie; zamiar, cel, plan; fortel, podstęp, wybieg; rozwaga, bystrość umysłu; zręczna polityka, strategia; inteligencja, rozum
consopio - usypiać
consuetudinis vis magna est - wielka jest siła przyzwyczajenia
consuetudo altera natura est - przyzwyczajenie jest drugą naturą
consuetudo est optima legum interpres - zwyczaj jest najlepszą wykładnią praw
consularis - konsularny; były konsul; namiestnik konsularny
consulatus - konsulat, urząd konsula
consul - konsul
consummatum est - stać stało się
contendere - ścierać się, mierzyć się (z kimś); upierać się
contentus - zadowolony
continenter - ciągle, stale
continere - zawierać (coś w sobie); utrzymywać (opłacać)
continuus - związany, stykający się z czymś; najbliżej stojący; ulubieniec; następujący przerwanie, nieustanny, ustawiczny
contradictio implicita - ukryta sprzeczność
contra facta non valent argumenta - wobec faktów argumenty muszą ustąpić
contra - naprzeciwko, w przeciwnym kierunku; w inny sposób; naprzeciwko, do, tyłem do
contra negantem principia non est disputandum - z kimś, kto zaprzecza pryncypiom, nie dyskutuje się
contraria contrariis curantur - przeciwne (leczy się) przeciwnym
contraria sunt complementa - przeciwieństwa uzupełniają się
contra vim mortis non est medicamen in hortis - Przeciwko sile śmierci nie ma lekarstwa w ogrodach.
contra vim non valet ius - prawo jest bezsilne wobec przemocy
controversia - kontrowersja, spór, zwada; proces sądowy, kwestia prawna; dysputa; opór, sprzeciwienie
convenienter naturae vivere - żyć w zgodzie z naturą
convenire - zgadzać się
conventio - układ, zgoda, konwencja
conventus - zgodny; konwent
con - współ-, razem z
copia - mnóstwo, duża ilość lub liczba; możliwość; zapasy, zaopatrzenie
coquus - kucharz
Corinthus - Korynt
corium - skóra (człowieka lub zwierzęcia); łupina; muszla
cornix cornici numquam confodit ocellum - kruk krukowi oka nie wykole
cornix - wrona
cornu - róg; skrzydło (armii); przedmiot wykonany z rogu, np. łuk, naczynie, trąba
corona - wieniec; korona
corpus - ciało; określona całość
corpus delicti - dowód rzeczowy (dowód zbrodni, np. narzędzie zbrodni)
corpus iuris civilis - kodeks prawa cywilnego
corrumpunt mores bonos colloquia mala - złe rozmowy psują dobre obyczaje
corruptela - zepsucie; uwiedzenie; przekupstwo
corruptio - zepsucie; uwiedzenie; przekupstwo; przewrotność
corruptor - niszczyciel; uwodziciel, osoba przekupująca
corruptrix - uwodzicielka
corruptus - skażony, zepsuty; niemoralny, swawolny, przekupiony, uwiedziony; w złym smaku, przewrotny, niesmaczny
cor - serce
cortex - kora; korek; łupina, łuska
corvus albus - biały kruk
corvus - kruk
corytos - kołczan
costa - żebro
Costerina - Kościerzyna
cotidianus - codzienny, powszedni
coturnix - przepiórka
coxendix - kość biodrowa
crabro - szerszeń
Cracovia - Kraków
cranium - czaszka
cras - jutro
crastinus - jutrzejszy
crede, quod habes, et habes - wierz, że masz, a będziesz miał
credo, ut intellegam - wierzę, aby rozumieć
crepusculum - zmierzch; ciemność
crescite et multiplicamini et replete terram - rośnijcie i rozmnażajcie się i napełniajcie Ziemię
crescit sub pondere virtus - prześladowana cnota wzrasta
crescunt anni, decrescunt vires - przybywa lat, ubywa sił
cricetus - chomik
criminalis - zbrodniczy, kryminalny
crocodilus - krokodyl
crocus - krokus
cruor - krew
crus - noga, udo
crux interpretum - miejsce w tekście trudne do zrozumienia;  krzyż komentatorów
crux - krzyż
cubiculum - sypialnia; komnata, izba
cubile - łoże, łóżko, legowisko; siedziba
cubitalis - łokciowy
cubital - poduszka pod łokieć
cubitum - łokieć; łokieć (jednostka długości): (2.1)  cubo; cubo; cubo
cubitus - cubitum: (2.1)  cubo
cubo - leżeć; spać; jeść posiłek (leżąc); leżeć w łóżku z powodu choroby
cucullus - kaptur
cucullus non facit monachum - kaptur nie czyni mnicha
cuculus - kukułka
cucumis - ogórek
cucurbita - dynia; dyniowate
cui bono? - na czyją korzyść?
cuius regio eius religio - Czyja władza, tego religia
cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare - każdy człowiek może zbłądzić, [a] uparcie trwać przy błędzie tylko głupi [może] (Cyceron)
culex - komar
culina - kuchnia
culpabilis - karygodny
culpa - wina, przewienienie, błąd, przestępstwo; przedmiot sporny; nieczystość, wina
cultellus - nożyk
culter - nóż
cultus domesticus - troska o dom
cultus - kult
culullus - puchar, kielich
culus - odbyt
cum debita reverentia - z należnym poważaniem
cum grano salis - z odrobiną sceptycyzmu;  z ziarnem soli
cum laude - z pochwałą
cum plenus venter, numquam studet ille libenter - pełny brzuch nie uczy się chętnie
cum recte vivis, ne cures verba malorum - skoro uczciwie żyjesz, nie dbaj o słowa złych ludzi
cum tacent, clamant - milcząc wołają
cum ventis litigare - rzucać słowa na wiatr
cum - z (przy oznaczaniu liczności elementów); kiedy, wtedy
cuncta - ogół
cuneus cuneum trudit - klin wybija się klinem
cuneus - klin
cuniculus - królik; nora królika; kopalnia
cūpa - beczka
cupere - pragnąć, chcieć;; sprzyjać komuś;
cupiditas - żądza
cupido dominandi - żądza władzy
cupido - pożądanie, pragnienie, żądza
cupidus - żądny, pożądliwy
cuprum - miedź
cura fugit multo diluiturque mero - troska znika i rozpuszcza się w obfitym winie
curare - leczyć, uzdrawiać
cura - troska; uwaga; odpowiedzialność; pismo
cura, ut valeas - bądź zdrów (standardowa rzymska formuła pożegnania)
curculio - wołek zbożowy
curium - kiur
curriculum vitae - przebieg życia
curriculum - wyścig; trasa; przebieg
curro - biec, gnać, pędzić; spieszyć się, działać w pośpiechu; mknąć, galopować; gładko płynąć; szybko mijać
currus - rydwan
cursor - biegacz; posłaniec, goniec
cursus - bieg
curtus - skrócony, obcięty
curvus - zakrzywiony, zgięty, zaokrąglony; sklepiony; wydrążony, spróchniały, kruchy; piętrzący się; fałszywy
CV - bieg życia, przebieg życia;
cycneus - łabędzi
cycnus - łabędź
cygnus - łabędź
Cyrenaica - Cyrenajka
Cyrillus - Cyryl
cytisum - lucerna
cytisus - lucerna
dactylus - owoc daktyla; daktyl (stopa metryczna)
damnant quod non intellegunt - potępiają, czego nie rozumieją
damnant quod non intelligunt - potępiają, czego nie rozumieją
damnatio - skazanie; potępienie
Dania - Dania
Daniel - Daniel
Dantiscum - Gdańsk
danubialis - dunajski
Danubius - Dunaj
dare - dawać, ofiarowywać; wypożyczać (komuś), powierzać
darmstadtium - darmsztadt
data est mihi omnis potestas in caelo et in terra - dana mi jest wszelka władza na niebie i ziemi
dativus - celownik, przypadek określający odbiorcę czynności (pytania: komu? czemu?)
dator - dawca, ofiarodawca
dea - bogini
de auditu - na podstawie zasłyszanego
debilitas - ułomność, kalectwo; słabość
debitum - dług; debitus; debere
de caelo in caenum - z nieba w błoto
December - grudzień
decem - dziesięć (10)
decennium - dziesięciolecie; uroczystości obchodzone co 10 lat
decimus - dziesiąty
decus - ozdoba, piękność (upiększenie), wdzięk; zaszczyt, sława, cześć, dobry czyn, cnota
dedativus - celownik przypadek (pytania: komu? czemu?)
de facto - faktycznie, w rzeczywistości
defectus - defekt
deficere - brakuje
definitio - definicja
de fumo in flammam - z deszczu pod rynnę;  z dymu w ogień
de gustibus non disputandum est - gust nie podlega dyskusji; o gustach się nie dyskutuje
delectare - rozkoszować się, cieszyć się
delibero - deliberować, rozważać, zastanawiać się; zasięgać rady, radzić się; starannie, dokładnie coś przemyśleć; decydować się na coś, podejmować decyzję, postanawiać coś
delictum - występek, przestępstwo
delphin - delfin
delphinus - delfin
de manu ad manum - z ręki do ręki
Democritea - doktryny Demokryta
Democritei - zwolennicy Demokryta; : Democriteus; : Democriteus
Democriteus - Demokrytowy
Democriticus - Demokrytowy
Democritii - zwolennicy Demokryta; : Democritius; : Democritius
Democritius - Demokrytowy
Democritus - Demokryt
de mortuis aut bene aut nihil - o zmarłych (mówić) dobrze albo wcale
de mortuis nihil nisi bene - o zmarłych - tylko dobrze
de - (mówić, pisać) o; z
demum - wreszcie; jedynie, tylko; w końcu, ostatecznie
demus - demum: (2.1)     do
dens - ząb
depicula - sidło
deprecatio - przeproszenie, usprawiedliwienie; wstawiennictwo, orędownictwo
deputatio - deputacja, delegacja
deputo - oceniać, sądzić, wyznaczać
desertum - pustynia
desiderare - tęsknić, pragnąć
desipere est juris gentium - prawem ludzi jest głupota
destruere - niszczyć
desudo - pocić się; trudzić się, męczyć się
de suis homines laudibus libenter praedicant - o swojej chwale ludzie chętnie głoszą
de te fabula narratur - O tobie mówi bajka
detrimentum - strata, szkoda, klęska
deum sequere - idź za wezwaniem boga
Deus - Bóg
deus - bóg, bożek; Bóg
deus et natura nihil faciunt frustra - Bóg i natura niczego nie robi na próżno.
deus ex machina - bóg z machiny
Deus vult - Bóg tak chce
deuteronomium - egzemplarz ustawy
dexter - prawy, znajdować znajdujący się z prawej strony; skierowany w prawo; pomyślny, przynoszący szczęście; sprzyjający, przychylny; zręczny, wprawny, biegły
diabolus - diabeł
diadema - diadem, korona, wieniec; ozdobna przepaska na głowę
diaeta - dieta; pomieszczenie; budynek
diarium - codzienny żołd; codzienna strawa, porcja
diarthrosis - staw ruchomy, staw rzeczywisty
dicax - uszczypliwy, złośliwy; dowcipniś
dicere causam - prowadzić sprawę przed sądem
dicere non est facere - mówić nie znaczy działać; mówienie nie jest działaniem
dicis causa - pozornie, dla formy
dico - mówić; nazywać; proklamować, ogłosić; poświęcać, ofiarować (coś bogom)
dictator - urzędnik wybrany, aby sprawował nieograniczoną władzę (najdłużej przez 6 miesięcy) w czasie zwiększonego niebezpieczeństwa
dictatura - urząd dyktatora
dicterium - żart, żartobliwe słowo; drwina
dictionarium - słownik
dictum sapienti sat (est) - mądrej głowie dość dwie słowie;  powiedziane mądremu wystarczy
dictum - słowo, powiedzenie
diem perdidi - straciłem dzień
dies diem docet - człowiek uczy się każdego dnia;  dzień uczy dzień
dies - dzień
dies Iovis - czwartek
dies irae - dzień gniewu
dies lunae - poniedziałek
dies Martis - wtorek
dies Mercurii - środa
dies Saturni - sobota
dies solis - niedziela
dies Veneris - piątek
differentia - różnica; rozmaitość
differre - odroczyć, oddalić; różnić się
differtus - pełny, wypchany (czymś)
difficile est satiram non scribere - trudno nie pisać satyry
difficilis in otio quies - bezczynność nie daje odpoczynku
difficilis - trudny
diffidentia - nieufność, niedowierzanie
digitus - palec
dignitas - godność, wspaniałość; znaczenie
dignus - godny
dilectio - miłość
diligere ex toto corde, et in tota anima - miłować z całego serca i z całej duszy
diligo - wyróżniać, wybierać; cenić, szanować; kochać, miłować
dimensio - odmierzenie, pomiar
dimidium facti, qui coepit, habet - kto zaczął, już zrobił połowę
dimissio - odesłanie, odprawienie
diodus - dioda
dioxydum carbonis - dwutlenek węgla
dis aliter visum - inna jest wola bogów
discenda est virtus - cnoty należy uczyć
disce puer latine, ego faciam te mości panie - ucz się chłopcze łaciny, a zrobię cię mości panem
discere - uczyć się, zdobywać wiedzę
discerno - rozdzielać, oddzielać; wyodrębniać, wyróżniać; odróżniać (coś od czegoś), rozróżniać, dokonywać rozróżnienia (między czymś); osądzać, rozstrzygać (coś), decydować (o czymś), rokować; wykluczyć, pominąć
disce, sed a doctis, indoctos ipse doceto - ucz się, lecz u uczonych, nieuczonych sam nauczaj
discipulus - uczeń
discordiosus - kłótliwy, awanturniczy
discus - dysk; potrawa
displicuit nasus tuus - twój nos się nie spodobać spodobał
disputans - dysputant
disputantis - dysputant
disputatio - dysputacja
disputator - dysputator
dis - roz-
distichon - dystych, dwuwiersz
distichum - dystych, dwuwiersz
dives - bogaty
divide et impera - dziel i rządź
dividendum - dzielna, licznik
dividere - dzielić, rozdzielać
divina natura dedit agros, ars humana aedificavit urbes - boska przyroda dać dała pola, ludzka sztuka zbudowała miasta
divinus - boski
divisio - podział; rozdział, rozdzielanie
divitiae non sunt bonum - bogactwo nie jest dobrem
dixi - rzekłem, powiedziałem, wydałem polecenie (i tak ma stać się stać);  (mówić)
dixisse me aliquando placuit, tacuisse numquam - bywało niekiedy, że żałowałem tego, co powiedziałem, nigdy jednak tego, że milczałem
docendo discimus - nauczając, uczyć uczymy się
doceo - uczyć
DOC - rosnąć).  O
doctor - nauczyciel
doctrina - nauka
dolor - ból
dolorem sedare opus divinum est - uśmierzać ból jest dziełem boskim
dolus - oszustwo, podstęp
DOM - Bogu Najlepszemu, Najwyższemu
domesticus - domowy
domicilium - mieszkanie
domina - pani
Domini canes - psy Pana (Boga), o zakonie dominikanów (którzy mieli strzec Kościoła jak psy)
Dominica - niedziela
dominicus - pański, należący do właściciela; cesarski
dominus - pan, władca; właściciel (np. niewolników), pracodawca; Dominus Pan (Bóg lub Jezus Chrystus); mąż
dominus vitae necisque - pan życia i śmierci
domus - dom (budynek); dom (np. rodzinny); dowolny budynek; ojczyzna
donec eris sospes, multos numerabis amicos, tempora si fuernit nubila solus eris - dopóki będziesz szczęśliwy, będziesz miał wielu przyjaciół, gdy przyjdą czasy pochmurne będziesz sam
donum - prezent; dar
dorcas - gazela, antylopa
dormio - spać
dorsum - grzbiet (zwierzęcia); grzbiet górski
dos - dar, talent; posag
do, ut des - daję, abyś (i ty mi) dał
Draco - Drakon, starożytny władca Aten
draconigena urbs - Kadmea, Teby (greckie)
draconigenus - smoczego pochodzenia, pochodzący od smoka
draco - smok; wąż; gad
dromas - dromader
duas aures habemus et os unum, ut plura audiamus quam loquamur - mamy dwoje uszu i jedne usta, abyśmy więcej słuchali niż mówili
dubnium - dubn
ductor - przewodnik; przywódca, dowódca
ductus - przywództwo
ducunt volentem fata, nolentem trahunt - powolnego prowadzą losy, opornego siłą ciągną
duellum - wojna
dulce bellum inexpertis - wojna (wydaje się) miła tym, którzy jej nie doświadczyli
dulce et decorum est pro patria mori - słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę.
dulce - słodycze, deser; słodki dźwięk, brzmienie; przyjemność, słodycz; słodko, miło, rozkosznie
dulciculus - słodziutki
dulcis est somnus operanti - słodki jest sen dla pracującego
dulcis - słodki; łagodny; czysty, zdrowy, świeży; wonny; melodyjny, dźwięczny; uroczy, miły, piękny, pełen wdzięku; drogi, kochany, ukochany, miły, bliski sercu; pełen uczucia; życzliwy, oddany; ;
dum spiro, spero - póki żywota póty nadziei;  póki oddycham, mam nadzieję  póki oddycham, nie tracę nadziei
dum vivimus, vivamus - dopóki żyjemy, używajmy życia
duobus litigantibus tertius gaudet - gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta
duo cum faciunt idem, non est idem - gdy dwóch robi to samo, to nie jest to samo
duodecim - dwanaście
duodeviginti - osiemnaście
duo - dwa (2)
duplex - podwójny; dwustronny
dura lex, sed lex - Twarde prawo, ale prawo.
dura necessitas - twarda konieczność
durus - twardy
dux - naczelnik, dowódca, generał; książę
dysprosium - dysproz
eadem - tamtędy
ea - ona; ta
ebeneus - hebanowy
ebeninus - hebanowy
ebenum - hebanowiec; heban
ebenus - hebanowiec; heban
ebrius - pijany
ebulum - czarny bez
ebulus - czarny bez
ebur - kość słoniowa
ecce homo - oto człowiek
ecce - oto
ecclesia - kościół (organizacja)
edax - żarłoczny
edera - bluszcz
edimus, ut vivamus, non vivimus, ut edamus - jemy po to, by żyć, a nie żyjemy po to, by jeść
edo - jem, spożywam; rodzę, wydaję z siebie; wydaję, rozpowszechniam
effectivus - działający
effector - twórca, sprawca
effectrix - twórczyni, sprawczyni
effectus - osiągnięcie, wynik
effeminare - łagodzić, osłabiać
efficere - ukończyć, zrobić, sprawić
e fructu arbor cognoscitur - drzewo może być rozpoznane po owocach
egens aeque est is, qui non satis habet, et is, cui satis nihil potest esse - biedakiem jest zarówno ten, komu nie wystarcza, jak i ten, komu nic wystarczyć nie może
e.g. - = exempli gratia (na przykład, np.)
ego - ja
ego sum qui sum - jestem, który jestem
ego sum via et veritas, et vita - ja jestem drogą, prawdą i życiem
eicio - wyrzucać; dobijać do brzegu; wygnać; rozwodzić się
einsteinium - einstein
ei - oh! (wyraża ekspresję po wypowiedzi rozmówcy); do niego, dla niego, do niej, dla niej, do niego, dla niego; wy
eiulatio - lament, zawodzenie, jęczenie
eiulatus - eiulatio: (2.1)  eiulo
eiulo - zawodzić, lamentować; głośno opłakiwać; głośno użalać się nad sobą
elativus - przypadek, zbliżony do  określający miejsce wykonania czynności, jeśli odbywać odbywa się ona na zewnątrz czegoś (pytania: z wewnątrz kogo? z wewnątrz czego? skąd?)
electrum - bursztyn; elektrum, elektron, stop złota i srebra
elementum - żywioł; pierwiastek; alfabet
elephantum ex musca facere - robić z igły widły, robić słonia z muchy
elephantus - słoń; kość słoniowa
elephas - słoń
Elisatia - Alzacja
e longinquo - z daleka
emersus Caniculae - wzejście Psiej Gwiazdy
encyclopaedia - encyklopedia
enim - bowiem, bo, gdyż, wszak
enthusiasmus - entuzjazm
entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem - bytów nie należy mnożyć ponad konieczność
eo - iść, kroczyć, maszerować; iść, jechać, płynąć; wyruszać, udawać się dokądś; odbywać się, toczyć się, rozwijać się; odchodzić, mijać, ginąć, dobiegać końca
Epicuri de grege porcus - epikurejczyk;  wieprzek z trzody Epikura
epistola non erubescit - list rumienić się nie rumienić rumieni
epistula - list
e pluribus unum - z wielu jeden
epops - dudek
equa - klacz
eques - jeździec; kawalerzysta; rycerz; osoba bogata (na tyle, aby kupić konia)
equi donati dentes non inspiciuntur - darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby
equitare - jeździć konno
equitatus - jazda, kawaleria
equus - ogier, samiec konia
erbium - erb
ergativus - ergatyw (przypadek gramatyczny)
ergo bibamus - pijmy więc
ergo - więc; z powodu
erinaceus - jeż
Eris - Eris; Eris
eris - jeż
eritis sicut dii scientes bonum et malum - będziecie jako bogowie znający dobro i zło
errare humanum est - mylić się jest rzeczą ludzką
error - błąd
erus - pan domu, gospodarz; właściciel; pan, władca
essivus - przypadek określający czas wykonania czynności (pytanie: kiedy?)
est modus in rebus sunt certi denique fines - we wszystkim jest miara, są wreszcie pewne granice
est modus in rebus - wszystko ma swoje granice;  mają rzeczy swą miarę
Estonia - Estonia
est ubi gloria nunc Babylonia? - gdzie jest teraz chwała Babilonu?
est vetus atque probus centum qui perficit annos - klasyk to ten, kto ukończy sto lat
esuries - głód
et caetera - i tak dalej
etc. - i tak dalej, i inni/inne, itd.
et - i, a
etiam latrones suis legibus parent - nawet zbóje przestrzegają swoich praw
etiam - także
et in sole maculae - i na słońcu są plamy
Etruria - Etruria
et tu, Brute, contra me - i ty, Brutusie, przeciwko mnie
etymologia - etymologia
eu - brawo! dobrze! wyśmienicie! pięknie! świetnie!
eugae - eu
euge - eu
eugepae - eu
Europa - Europa
europium - europ
eventum - przypadek, wydarzenie
eversor iuris humani - (człowiek) łamiący prawa ludzkie
evocare - ewokować
evocatio - ewokacja
ex aliorum eventis - na podstawie innych przypadków
ex animo - z serca, z duszy; w sposób szczery i serdeczny
ex-ante - wcześniej, z wyprzedzeniem
ex cathedra - z tronu; z autorytetem
exceptio confirmat regulam - wyjątek potwierdza regułę
excommunicare - ekskomunikować
excusatio - uchylenie; uniewinnienie się, wymówka, pretekst; powód dający uniewinnienie
exegi monumentum aere perennius - wystawiłem pomnik trwalszy od spiżu
exemplaris - odpis
exemplum - przykład; kopia; wzór
exercitatio - ćwiczenie; biegłość, sprawność; wykonanie
exercitium - ćwiczenie (wojskowe)
exercitus - armia
exhalo - wyziewać, wydychać, wyzionąć
exhaurio - opróżniać, wyczerpywać (np. wypijać, wylewać); usuwać, opróżniać; wyczerpywać, zużywać; ogołacać, pozbawiać, plądrować; osłabiać, wyczerpywać; wykonywać, spełniać, przeprowadzać, załatwiać; uporać się (z czymś), kończyć
exinde - z tego powodu, dlatego
exire - wyjść
existimatio - wyrobienie sobie opinii; zdanie, pogląd, opinia; dobra opinia; reputacja, sława, imię
existimator - krytyk, znawca
existimo - oceniać, szacować; uznawać, uważać; myśleć, sądzić, uważać (coś); mieć/wypowiadać opinię, opiniować
existumatio - existimatio
existumator - existimator
existumo - existimo
exitium - zniszczenie
exitus acta probat - wynik potwierdza słuszność czynów, wynik mierzy czyny;  cel uświęca środki
ex malis eligere minima - wybierać mniejsze zło
ex navicula navis - z łódeczki łódź
ex nihilo nihil - z niczego nic
Exodus - Księga Wyjścia
ex opere operantis - z dzieła działającego
exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor - a kiedyś niech powstanie mściciel z naszych kości
ex oriente lux, ex occidente lex - światło (kultury) ze wschodu, prawa z zachodu
ex oriente lux - światło  ze wschodu
experto credite - wierzcie doświadczonemu
expilatio - ograbienie, splądrowanie
expilator - rabuś
expilo - ograbić, splądrować
explanatio - wyjaśnienie
explanator - tłumacz, komentator, interpretator
explano - tłumaczyć, wyjaśniać
expositio - przedstawienie, pokazanie, podanie; opis, narracja; wyjaśnienie, wytłumaczenie
expositus - szczery; zrozumiały
exsomnis - nie śpiący, czujny
externus - zewnętrzny; cudzy, obcy; obcy, cudzoziemski, zagraniczny; cudzoziemiec
exter - zewnętrzny; obcy, zagraniczny
extra Ecclesiam nulla salus - poza Kościołem nie ma zbawienia
extra ordinem - poza (zwykłym) porządkiem, ekstraordynacyjnie
extra - poza, na zewnątrz; na zewnątrz
extremis malis extrema remedia - na krańcowe zło krańcowe środki
extrico - uwalniać; nie osiągać niczego
ex - z, od; były
e - z, od; od czasu; według
faba - bób
fabalis - bobowy, odnosić odnoszący się do bobu
faber est quisque suae fortunae - każdy jest kowalem swojego losu
faber - robotnik, pracownik, rzemieślnik; cieśla, kowal
fabricare - budować, tworzyć
fabrica - sztuka; rzemiosło; warsztat; urządzenie rzemieślnicze; produkcja
fabricator - twórca, sprawca
fabula - rozmowa; opowiadanie; bajka
fabulosus - bajeczny; obfitujący w podania
facetia - dowcip, żart
facetus - delikatny, powabny, elegancki; przyjazny, grzeczny; zabawny, humorystyczny, dowcipny
fac fideli sis fidelis - bądź wierny temu, kto wierny tobie
facile - łatwo
facile omnes, cum valemus, recta consilia aegrotis damus - kiedy jesteśmy zdrowi, łatwo nam przychodzi dawać chorym dobre rady
facilis - łatwy
facilius est consolari afflictum, quam sustinere - człowieka nieszczęśliwego łatwiej jest pocieszać niż mu pomóc
facio - robić, czynić, działać; wykonał (podpis na dziełach sztuki, czyniony przez autora)
factum - zrobione
faenebris - lichwiarski; pożyczany na procent
faeneratio - lichwa; lichwiarstwo
faenerator - lichwiarz
faeneror - faenero
faenero - uprawiać lichwę; pożyczać pieniądze na procent
faenus - fenus
fagineus - bukowy, z buczyny, drewna bukowego
faginus - bukowy, z buczyny, drewna bukowego
fagus - buk; buczyna, drewno bukowe
fagus orientalis - buk wschodni
falco - sokół
Falernum - falerno; nazwa willi Pompejusza
Falernus - falerneński; Falernum
fallaces enim sunt rerum species, quibus credidimus - zdradliwe są bowiem pozory (wyobrażenia) rzeczy, w które uwierzyliśmy (które uznaliśmy za prawdziwe)
fallaces sunt rerum species - zdradliwe są pozory (wyobrażenia) rzeczy
fallite fallentes - okłamujcie kłamiących (Owidiusz,)
falx - kosa
fama crescit eundo - plotka rośnie rozchodzić rozchodząc się
fama - reputacja; sława; plotka
fames est optimus coquus - głód jest najlepszym kucharzem
fames - głód; klęska głodu, głodowanie, niedostatek jedzenia; głód, żądza
familiaris - rodzinny, domowy
familia - rodzina; dom
famula - niewolnica, służąca; kapłanka
famulus - niewolnik, służący
farina - mąka
far - orkisz (roślina); ziarno orkiszu
fascinatio nugacitatis - urok błahości
fas est et ab hoste doceri - Warto uczyć się uczyć i od wroga
fata viam invenient - przeznaczenie znajdzie drogę
fatum - los, przeznaczenie
favete linguis - milczcie w skupieniu
febris - gorączka
Februarius - luty; odnosić odnoszący się do święta oczyszczenia; lutowy
feci, quod potui, faciant meliora potentes - zrobiłem, co mogłem, kto potrafi, niech zrobi lepiej
felis - kot
felix culpa - szczęśliwa wina
felix, qui potuit rerum cognoscere causas - szczęśliwy, kto zdołał poznać przyczyny wszechrzeczy
felix - szczęśliwy; błogosławiony; owocny
fel - trucizna; gorycz
femina - kobieta
femininum - rodzaj żeński
fenestra - okno
fenus - procent (od pożyczki); dług lichwiarski; zysk, przyrost
fere - prawie; : (3.1)
feriae - dni wypoczynku, ferie, wakacje, urlop
fermium - ferm
ferramentum - narzędzie żelazne, szczególnie rolnicze (topór, siekiera, sierp); broń
ferro et igni - ogniem i mieczem
ferrum - żelazo; broń, miecz
ferus - dziki; dzikie zwierzę
fervet olla, vivit amicitia - garnek kipi, przyjaźń kwitnie
festina lente - spiesz się powoli
fiat ius, et pereat mundus - prawu musi stać się się stać zadość, choćby świat miał zginąć
fiat iustitia, et pereat mundus - sprawiedliwości musi stać się się stać zadość, choćby świat miał zginąć
fiat iustitia pereat mundus - Niech stanie się sprawiedliwość, choćby miał zginąć świat.
fiat iustitia, ruat caelum - sprawiedliwości musi stać się się stać zadość, choćby niebo miało runąć
fiat lux - niech się stanie światłość
fibra - włókno
ficulnus - figowy
ficus - drzewo figowe, figa; figa (owoc)
fidelis - wierny
fide, sed cui, vide - ufaj, ale bacz, komu ufasz
fides quaerens intellectum - wiara poszukująca rozumu
fides sine operibus mortua est - wiara bez uczynków jest martwa
fides - wiara, wierzenie; wiara, zaufanie
fidus Achates - wierny Achates (wzór trwałej, niezachwianej przyjaźni)
fidus - wierny, lojalny, zaufany
fieri - stawać się, zostawać kimś; stać się, wydarzyć się
figere - umocować
figlinus - garncarski
figulus - garncarz
filex - paproć
filia - córka
filius - syn; w  (filiī) – dzieci, potomkowie
filix - paproć
filum - nić, nitka, przędza; styl mowy; struny; filius
fimum - obornik, gnój, nawóz
fimus - obornik, gnój, nawóz
finire - kończyć; ograniczać
finis coronat opus - koniec wieńczy dzieło
finis - granica; cel
finita est comoedia - komedia skończona
finitimus - sąsiad; sąsiedzki; będący obok, przylegający
Finnia - Finlandia
firmamentum - firmament
firmare - umacniać, utrwalać, utwierdzać
firmus - silny; mocny; pewny
fistula nicotiana - papieros
fixus - umocowany
flabellum - wachlarz
flagellum - bat, bicz
flagrante bello - w pożodze wojny
flagrante delicto - na gorącym uczynku
flamma - płomień
flavus - żółty; blond
floreus - kwiecisty
Florida - Floryda
floridus - kwitnący
flos - kwiat
fluctuat nec mergitur - rzuca nim fala, lecz nie tonie
flumen - rzeka
fluor - fluor
fluvius - rzeka
foedus - brzydki; haniebny; przymierze, związek
folium - liść
fons - źródło; przyczyna lub początek czegoś
fontanus - źródlany
fordus - ciężarny, cielny
forma - forma; uroda; kształt; wygląd
formica - mrówka
formosus - piękny, przystojny
fornix - sklepienie łukowe; otwór łukowy; łuk (pomnik); dom publiczny
foro - przewiercać, przebijać
forpex - szczypce (narzędzie)
fors - przypadek, traf, los, szczęście; przeznaczenie; może, być może
fortasse - może
fortes fortuna adiuvat - śmiałym szczęście sprzyja
fortis - dzielny, mężny, bohaterski
fortitudo - siła, krzepkość; odwaga, dzielność, męstwo
fortuitus - losowy, przypadkowy
fortuna caeca est - los jest ślepy
fortuna favet fortibus - los sprzyja dzielnym
fortuna - szczęście, fortuna
forum - rynek
fossa - rów
fostis - hostis
fraga - poziomki
fragaria - poziomka; truskawka
fragum - poziomka
Francia - Francja
francium - frans
frater - brat (syn tego samego ojca lub matki, także przenośnie)
Fratercula arctica - maskonur
fraternitas - braterstwo
fratricida - bratobójca
fraus latet in generalibus - W ogólnikach czaić czai się oszustwo
frigidus - zimny, chłodny; mrożący; mdły, osłabły, gnuśny, letni, nudny, obojętny
Fritillaria - szachownica
frondosus - liściasty
frons - mina, oblicze; fasada, front; listowie, ulistniona gałąź
fructuarius - owocny; niosący, dający owoce
fructus - owoc; plon; nagroda, zapłata, zysk; radość, zadowolenie; frui
frugalis - gospodarny, rzetelny; porządny, uczciwy, rozważny
frustra vivit, qui nemini prodest - na próżno żyje, kto nikomu nie przynosi pożytku
fugax - płochliwy, skłonny do ucieczki; ulotny; pierzchliwy, skromny; przemijający
fugito - unikać, wystrzegać się
fulcimen - podpora, słup
fulguratus - trafiony piorunem
fulgur - błyskawica; błyskanie
fulguro - błyskać
fulvus - płowy, rdzawy, rudy
fumum vendere - mamić obietnicami;  sprzedawać dym
fumus - dym
funditus - od podwalin; doszczętnie, do gruntu
fungus - grzyb
fungus una nocte nascitur - grzyb wyrasta w ciągu jednej nocy, zło rośnie szybko
furca - przedmiot o rozdwajających się końcówkach przypominających widły, w starożytności wykorzystywany jako widły w gospodarstwo gospodarstwie domowym, a także jako podpórka w uprawie np. winorośli, do unieruchomienia bydła i przy egzekucjach
fur - złodziej
fuscina - trójząb; harpun
fuscus - ciemny, czarny
futurum - sum; czas przyszły
gadolinium - gadolin
Gaius - Gajus
galea - hełm
Gallia - Galia (obszar obecnej Francji i Belgii)
Gallicus - galijski; francuski
gallina - kura
gallina scripsit - kura nagryzmoliła, pisze jak kura pazurem
gallium - gal
Gallus - galijski; Gall
gallus in suo sterquilinio plurimum potest - kogut tylko na swoim gnojowisku dużo może
gallus - kogut
Garumna - Garonna
gaster - żołądek
gaudeo - gaudere
gaudere - cieszyć się, radować się
gaudium - radość
Gedania - Gdańsk
geminus - podwójny, sparowany
generalis - główny, nadrzędny
generatio - rodzenie, tworzenie; pokolenie; pochodzenie
generator - rodzic, ojciec; twórca
generosus - szlachetny, szlachetnie urodzony
gener - zięć; szwagier
Genesis - Księga Rodzaju
genesis - stworzenie; początek
genetivus - dopełniacz; wrodzony, od urodzenia
genetrix - rodzicielka; sprawczyni
genitivus - dopełniacz, przypadek określający w większości języków właściciela (pytanie czyj?); wrodzony, z urodzenia
genitor - rodzic; sprawca
genius loci - duch (opiekuńczy, władający) miejsca
gens - ród, klan, rodzina; lud, naród; ludy obce, poganie
genu - kolano
genus - ród, pochodzenie; potomek; rodzaj, sposób; rodzaj; rodzaj; : genu
geographia - geografia
Georgius - Jerzy
geotrupes stercorarius - żuk gnojowy, gnojak
gerere - nosić (przedmioty, również ubranie); działać, wykonywać coś
Germania - Niemcy, Germania
germanicus - germański; niemiecki
germanium - german
Germanus - Germanin; Niemiec
germanus - kuzyn, krewny; spokrewniony
gigno - zrodzić, wydać na świat; sprawić, stworzyć, spowodować
gingiva - dziąsło
giraffa - żyrafa
glacies - lód
gladiator - gladiator
gladiator in arena consilium capit - gladiator decyduje dopiero na arenie
gladius - miecz
glaesum - bursztyn
glandula - gruczoł
glesum - bursztyn
globus - kula
glomus - kłębek, kłąb jakiegoś materiału (np. nici)
gloria - chwała, sława
gloria in excelsis Deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis - chwała na wysokościach Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobra dobrej woli
gloria victis - chwała zwyciężonym
gloria virtuti resonat - sława jest echem cnoty
gluten - klej
Goettinga - Getynga
gorytos - kołczan
gorytus - kołczan
gradus - krok; stopień; stopień; rzymska miara długości równa 5 stopom (pes), ok. 1, 478 m
graecum est, non legitur - To po grecku, nie można przeczytać.
gramen - trawa; zioło, roślina
granarium - spichlerz
grandis - duży; silny
granum - ziarno (pojedyncze)
gratia - dzięki, dziękuję; dla; łaska
gratia non tollit naturam sed perficit - łaska nie niszczy natury, lecz ją udoskonala
gratias agere - składać dziękczynienie
gratis accepistis, gratis date - darmo otrzymaliście, darmo dawajcie
graves amicitiae principum - złowieszcza przyjaźń książąt
graviora manent - najgorsze dopiero nadejdzie
gravis - ciężki; ważny; poważny
gregatim - w stadzie, trzodzie, gromadnie; w tłumie; wśród ludzi prostych
grego - gromadzić, zbierać w grupę, w stado
gressus - chód, krok
grex - trzoda, stado; gromada, kupa, zgraja, banda; zgromadzenie, koło, towarzystwo; zbiór rzeczy
gubernator - sternik; naczelnik, gubernator
Guernsey - Guernsey
gutta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo, sic homo doctus fit non vi sed saepe studendo - kropla drąży kamień nie siłą, lecz częstym spadaniem, tak też człowiek nie stawać staje się uczonym gwałtownie, lecz przez to, że często się uczy
gutta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo / sic homo doctus fit non vi sed saepe studendo - kropla drąży kamień nie siłą, lecz częstym spadaniem / tak też człowiek nie stawać staje się uczonym gwałtownie, lecz przez to, że często uczyć się uczy.
gutta - kropla
gyrus - zakręt, zawój
habent sua fata libelli - I książki mają swoje losy
habeo - mieć
habet assentatio iucunda principia, eadem exitus amarissimos affert - potakiwanie ma miłe początki, ale skutki przynosi bardzo przykre
habet et musca splenem - i mucha ma śledzionę
habilis - zręczny
habitabilis - odpowiedni do zamieszkania
habitatio - mieszkanie, miejsce zamieszkania; czynsz
habitator - mieszkaniec
habito - zamieszkiwać; mieszkać (gdzieś); mieszkać w wynajętym mieszkaniu; miewać, mieć zwyczaj coś mieć
hac - tędy
haec - ta
haesitatio - niezdecydowanie, wątpliwość
Hafnia - Kopenhaga
hafnium - hafn
halcyon - zimorodek
hallec - sos rybny
Hamilcar - Hamilkar
Hannibal ad portas - Hannibal u bram
Hannibal ante portas - niebezpieczeństwo;  Hannibal u wrót
Hannibal - Hannibal (imię); Hannibal (wódz starożytnej Kartaginy)
haruspex - haruspik, wróżbita wróżący z wnętrzności zwierząt; prorok, wieszcz, wizjoner
Hasdrubal - Hazdrubal
hassium - has
hasta - włócznia
hebdomada - tydzień
hebdomas - siódmy dzień; siedem dni, tydzień
hebeneus - hebanowy
hebeninus - hebanowy
hebenus - hebanowiec; heban
hedera - bluszcz
helianthus - słonecznik
helium - hel
Helvetia - Szwajcaria
Helvetius - Helwet, członek plemienia Helwetów; Szwajcar; helwecki; szwajcarski
herba - trawa; ziele, zioło
here - wczoraj
heri - wczoraj
Hetruria - Etruria
Hiberia - Iberia, Półwysep Iberyjski, Hiszpania
Hibernia - Irlandia
hibernus - zimowy
Hiberus - rzeka Ebro
hic habitat felicitas - tu mieszka szczęście
hic Rhodus, hic salta - pokaż na co cię stać!, pokaż co potrafisz!;  tu Rodos, tu skacz! (zamiast chwalić się o skakaniu)
hic sunt leones - tu są lwy
hic - ten; tutaj
hic vivi taceant, hic mortui loquuntur - tu żywi niech milczą, tu przemawiają zmarli
hiems - zima; zimno
hilla - kiełbaska
hinduismus - hinduizm
hippocampus - konik morski
hippopotamus - hipopotam
hircus - kozioł
hirudo - pijawka
hirundo - jaskółka
Hispalis - Sewilla
Hispania - Hiszpania
historia - historia
historia magistra vitae - historia nauczycielką życia
historiam nescire hoc est semper puerum esse - kto nie zna historii, ten jest zawsze dzieckiem
historia testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, magistra vitae - historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia
hoc - to
hodie - dzisiaj
hodie mihi, cras tibi - dziś mi, jutro tobie
holitorius - jarzynowy; ogrodniczy
holitor - ogrodnik, hodowca warzyw
holmium - holm
holus - jarzyna, warzywo
homarus - homar
hominem quaero - szukam człowieka
homines soli animalium non sitientes, bibimus - my, ludzie, jedyni ze stworzeń nie pragnąc, pijemy
hominis est errare, insipientis in errore perseverare - rzeczą ludzką jest błądzić, rzeczą głupców jest trwać w błędzie
hominum causa omne ius constitutum sit - wszelkie prawo winno być stanowione dla ludzi
homo - człowiek; żołnierz pieszy; on
homo doctus in se semper divitias habet - człowiek wykształcony w sobie zawsze bogactwo ma
homo homini deus est - człowiek człowiekowi bogiem
homo homini lupus est - człowiek człowiekowi wilkiem (jest)
homo sacra res homini - człowiek jest rzeczą świętą dla człowieka
homo sum, humani nihil alienum a me esse puto - człowiekiem jestem i sądzę, że nic, co ludzkie, nie jest mi obce
homo sum, humani nihil a me alienum puto - człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce
homo sum, humani nil a me alienum puto - człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce
honesta res est laeta paupertas - szacowna to rzecz pogodne ubóstwo
honorabilis - zaszczytny
honores saepe mutant mores, raro in meliores - zaszczyty często zmieniają obyczaje, rzadko na lepsze
honos habet onus - zaszczyt pociągać za pociąga za sobą obowiązki
hora - godzina; pora roku
hordeolus - jęczmień
hordeum - jęczmień; ziarno jęczmienia
hordus - fordus
horribile dictu - strach powiedzieć
hortatus - zachęcanie, pobudka
hortensius - ogrodowy
hortus - ogród, park
hortus siccus - zbiór zasuszonych roślin
Horus - Horus
hospes - gospodarz; gość; cudzoziemiec; goszczenie kogoś
hospes hospiti sacer - gość świętością dla gospodarza
hospes, hostis - każdy obcy to wróg
hostia - zwierzę ofiarne
hosti pectus, cor amico - pierś dla wroga, serce dla przyjaciela
hostis - obcy, przybysz; wróg; przeciwnik: (2.1), hostus
humana non sunt turpia - co ludzkie, nie hańbi
humanitas - ludzkość; człowieczeństwo
humanus - ludzki, człowieczy
humĕrus - kość ramienna
humilitas - nikczemność, niskość; nieszlacheckie pochodzenie, niski stan; małoznaczność; słabość, omdlenie; uniżoność, służalczość, uległość
humus - ziemia, grunt
hyacinthos - hiacynt
hyacinthus - hiacynt
hydrargentum - rtęć
hydrargyrum - rtęć
hydrogenium - wodór
hydrus - wąż wodny
hyla arborea - rzekotka drzewna
hymnus - pieśń pochwalna
hypertonia arterialis - nadciśnienie tętnicze
hypothalamus - podwzgórze
hypothēca - zastaw, depozyt, gwarancja
ianua - drzwi, brama; wejście
Ianuarius - Ianus (Janus, bóg rzymski o dwóch twarzach); styczeń
Iaponia - Japonia
ibi patria, ubi bene - tam ojczyzna gdzie dobrze
ibī - tam
ibi victoria ubi concordia - tam zwycięstwo gdzie zgoda
idem - ten sam
idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est - w końcu mocna przyjaźń polega na tym, żeby chcieć to tego samego oraz to tego samego nie chcieć
id - ono, to; to; Idy
Idus - idy (piętnasty dzień marca, maja, lipca i października, trzynasty pozostałych)
iecur - wątroba
Iesus cum Maria sint nobis in via - niechaj nam Jezus i Maryja towarzyszą (są) w drodze
Iesus - Jezus
ie. - tj., to jest
ignave - bez energii, bez zapału, słabo
ignavis semper feriae - lenie zawsze mają święto
ignavus - powolny, leniwy; obezwładniający; tchórzliwy; podły, lichy; bezużyteczny
ignis, mare, mulier - tria mala - ogień, morze, kobieta – trzy nieszczęścia
ignis non exstinguitur igne - ognia nie gasi się ogniem
ignis - ogień
ignoramus et ignorabimus - nie wiemy i nie będziemy wiedzieć; podkreślenie granic wiedzy, poznania ludzkiego
ignorantia iuris nocet - nieznajomość prawa szkodzi
ignorantia legis excusat neminem - nieznajomość prawa nikogo nie tłumaczy
ignorantia - niewiedza
ignoti nulla cupido - nieznane nie nęci
illativus - przypadek, zbliżony do miejscownika  i  określający kierunek wykonania czynności, jeśli odbywać odbywa się ona do wewnątrz czegoś (pytania: w kogo? w co?)
imago - obraz; wizerunek
imitor - udawać, naśladować kogoś; być do kogoś podobnym, wyglądać jak coś/ktoś
impares nascimur, pares morimur - rodzimy się nierówni, umieramy równi
imperare sibi maximum imperium est - rządzić sobą jest największą władzą
imperare - władać, rozkazywać;
imperativus - tryb rozkazujący
imperator - imperator
imperatrix - władczyni, cesarzowa
imperceptus - poznany
imperitia - nieumiejętność, niedoświadczenie
imperium - władza; imperium
impero - rozkazywać, nakazywać; władać, panować; zarządzić; nakazać coś zapłacić lub dostarczyć
importare - przynosić, przywozić
impossibilium nulla obligatio est - nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych
imputare - przyznawać;
imputatio - imputacja
imputo - przyznać, przydać, przypisywać coś komuś, czemuś
in aqua scribis - piszesz na wodzie
in arena aedificas - budujesz na piasku
in articulo mortis - w obliczu śmierci
incendium - pożar
incidit in foveam qui primus fecerat illam - kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada
incola - mieszkaniec, mieszkanka
incolere - zamieszkiwać;
incolo - mieszkać, zamieszkiwać
incommodare - inkomodować
incultus - nieuprawny; zaniedbany, przystrojony, uporządkowany; niewykształcony; zdziczały, prymitywny, nieokrzesany, niecywilizowany; zaniedbanie; nieokrzesanie, brak kultury, wykształcenia
inde - stamtąd; stąd; odtąd; potem, z kolei; stąd, dlatego, przeto: (2.1)    indo
indicativus - tryb oznajmujący
indifferentis - obojętny; ani dobry, ani zły
indium - ind
inducere - wprowadzać; wywoływać, powodować
inedia - głód, brak pożywienia
inessivus - przypadek, zbliżony do miejscownika  określający miejsce wykonania czynności, jeśli odbywać odbywa się ona wewnątrz czegoś (pytania: w kim? w czym?)
in extenso - w całości
infabre - nieudolnie, niezręcznie
infectio - infekcja
inferre - powodować, wywoływać, skutkować
inferus - niski, znajdować znajdujący się nisko; piekielny
infestus - niepokojony, zagrożony, niepewny; niepokojący, zaczepny, groźny; nieprzyjacielski, nieprzyjazny; gotów do walki/strzału
inficere - psuć; zarażać
infigere - wbijać
infinitivus - bezokolicznik
infixus - wbijany
infra dignitatem meam - poniżej mojej godności
ingenium - talent
inglorius - niesławny
ingratus - niemiły, nieprzyjemny; niewdzięczny; niewdzięcznie przyjęty
inhalo - wydychać, tchnąć; chuchać, dmuchać
inimicus - nieprzyjazny, wrogi; szkodliwy, zgubny, niekorzystny; znienawidzony; nieprzyjaciel
iniquus - nierówny, niedogodny; niekorzystny, szkodliwy; nadmierny, przesadny; niesłuszny, niesprawiedliwy; wrogi, niechętny; nieprzyjaciel
initium - początek, zaczątek, wprowadzenie, wstęp
in lacte matris praebibere - wyssać z mlekiem matki
in magnis et voluisse sat est - w rzeczach wielkich wystarczy chcieć
in nubibus - w obłokach; w sposób mglisty, bez pewności, problematycznie
in omnibus requiem quaesivi, et nusquam inveni nisi in angulo cum libro - wszędzie spokoju szukałem i nie znalazłem nigdzie, jak tylko w kątku z książką
in principio creavit Deus caelum et terram - na początku Bóg stworzył niebo i ziemię
in principio erat Verbum - na początku było Słowo
in silvam ligna ferre - znosić drewno do lasu
insomnia - bezsenność; od rzeczownika insomnium; od przymiotnika insomnis
insomnis - czuwający, nie śpiący; nie mogący spać; bezsenny
insomnium - bezsenność, czuwanie, czujność; sen; senna mara, senne widzenie
instantia - bliskość, obecność; chwila obecna, teraźniejszość
in statu nascendi - w momencie powstawania, rodzenia się; substancja przejściowo powstająca w mieszaninie reakcyjnej
instinctor - podżegacz
instinctus - podnieta, pobudka, instynkt
institutum - zwyczaj; instytucja
instructivus - przypadek w językach aglutynacyjnych i fleksyjnych oznaczający narzędzie lub sposób, którym desygnat jest wykonywany.
instrumentalis - narzędnik, przypadek określający środek lub sposób, dzięki któremu czynność została wykonana (pytania: kim? czym?)
instrumentum - narzędzie
Insulae Sancti Thomae et Principis - Wyspy Świętego Tomasza i Książęca
insulanus - mieszkaniec wyspy
insula - wyspa
insulsitas - niesmak, czczość
insuo - wszywać; zaszywać; przyszywać, naszywać
insuper - u góry, na/w górze, na powierzchni, powyżej; ponadto, oprócz tego, nadto, także
integumentum - nakrycie, osłona
intellegere - rozumieć, pojmować
intelligere - rozumieć
inter arma silent leges - wśród szczęku oręża milczą prawa
inter arma silent Musae - wśród oręża milczą muzy, pośród szczęku broni milczą muzy
interdiu - za dnia, w dzień
interfigere - umieszczać w środku
interfixus - umieszczony w środku
inter malleum et incudem - między młotem a kowadłem
inter - między, w środek
intermissio - przerwa; zaniechanie
inter pedes puellarum est voluptas puerorum - Przyjemność chłopców znajduje się między nogami dziewcząt
interrogatiuncula - mało znaczące pytanie
intervenire - wchodzić w środek
interventio - pośrednictwo; interwencja
interventus - zjawić zjawienie się, nadejście
in tranquillo quilibet gubernator - w czasach spokojnych każdy może rządzić
intrare - wejść
inturbidus - spokojny
intus intus est Equus Troianus - wewnątrz wewnątrz jest Koń Trojański
intus - wewnątrz, w środku; w duszy, w sobie; do środka
inventarium - spis, wykaz służący do odnalezienia rzeczy; inwentarz; inwentaryzacja
inventio - wynalazek; inwencja
invictus - niezwyciężony, niepokonany
invidia gloriae assiduus est - zawiść jest stałym towarzyszem sławy
in vino veritas, in aqua sanitas - w winie prawda, w wodzie zdrowie
in vino veritas - w winie prawda
in vita mors certa est - w życiu tylko śmierć jest pewna
invitatio - zaproszenie
invitatus - zaproszenie: (2.1)     invito
invitum qui servat, idem facit occidenti - kto ocala kogoś wbrew jego woli, to tak jakby go zabijał
invocare - wzywać
invocatio - wezwanie; błaganie
in - w, na; do wewnątrz
Ioannes - Jan
iocor - żartować, dowcipkować
ioculor - żartować, dowcipkować
iocur - iecur
iocus - żart
iodium - jod
Iohannes - Jan
ipsa sua melior fama - lepszy od swojej reputacji
ipse - właśnie ten; ten sam
ira furor brevis est - gniew jest chwilowym szaleństwem
ira - gniew
ira sine viribus vana est - gniew nie poparty siłą jest próżny
ire - iść, jechać;
iridium - iryd
ironia - ironia
irrealis - nierzeczywisty
irritatio - irytacja, zdenerwowanie, rozdrażnienie
irrōrāre - irrōrō
is fecit, cui prodest - ten uczynił, czyja korzyść
Islandia - Islandia
is - on
ite, missa est - idźcie, ofiara spełniona
item - również, także, tak samo
iter - droga; podróż; marsz
iucundi acti labores - miłe są trudy zakończone
iucundus - miły, przyjemny
Iudaea - Judea
iudex - sędzia
iudicium - wyrok; proces
Iulius - Juliusz; lipiec
iumentum - zwierzę juczne
iuniperus - jałowiec
iunipirus - jałowiec
Iunius - czerwiec
Iuno - Junona (bogini)
Iuppiter - Jowisz (bóg); Jowisz (planeta); Niebiosa
iurare in verba magistri - przysięgać na słowa nauczyciela
ius commune - prawo niepisane, zwyczajowe
ius gentium - prawo międzynarodowe, prawo narodów
iusiurandum patri datum usque ad hanc diem ita servavi - przysięgę ojcu złożoną aż po dziś dzień tak zachowałem
ius - prawo, ustawa, zasada prawna
ius primae noctis - prawo pierwszej nocy
Ius Romanum - prawo rzymskie
ius sanguinis - prawo krwi; prawo mówiące o nabywaniu obywatelstwa (lub innych praw) przez osobę, której jeden z rodziców ma dane obywatelstwo (prawa)
ius soli - prawo ziemi
iustitia - sprawiedliwość, uczciwość, prawość; słuszność czegoś (np. argumentu)
iustitias vestras iudicabo - sprawiedliwość waszą sądzić będę
iustus - prawomocny; legalnie wybrany, prawowity; należny, słuszny; uzasadniony, zrozumiały; sprawiedliwy, prawy; : korzystny; właściwy, odpowiedni; kompletny, pełny (pod względem rozmiaru, ilości); w pełnej sile; : regularny; zasługujący na (jakieś) miano; normalny, prawidłowy
iuventus - młodość
iuxta - blisko, przy (czymś); tak jak
jam - już
kalium - potas
Kenia - Kenia
krypton - krypton
labium - warga
laborare - pracować; cierpieć
laboratorium - pracownia
labores pariunt honores - trudy przynoszą zaszczyty
labor omnia vincit - praca wszystko zwycięża
labor - praca
labrum - warga; brzeg; wanna
lacerta - jaszczurka; makrela
lacertosus - muskularny, silny
lacertus - ramię; siła, moc; jaszczurka; makrela
lac - mleko; słodycz, przyjemność; kolor mlecznobiały
lacrima - łza
lactus - mleko
lacus - jezioro
laetari - cieszyć się, radować się
laetitia - radość
laetus - szczęśliwy
lama - bagno
lana - wełna
laneus - wełniany
lanius - rzeźnik (zajmować zajmuje się ubojem zwierząt); rzeźnik (pracuje w sklepie mięsnym); oprawca, kat; nieudolny chirurg
lanthanum - lantan
lapides clamabunt - kamienie wołać będą
lapideus - kamienny; skamieniały
lapis - kamień
lapis super lapidem non reliquentur hic - kamień na kamieniu tu nie pozostanie
lapsus calami - literówka (omyłka popełniona wskutek pospiesznego pisania)
lapsus linguae - przejęzyczenie się
lapsus memoriae - błąd pamięci
lapsus - ślizganie się, upadek, padanie; obsuwanie się, runięcie; płynny ruch (bieg wody, pełzanie, sunięcie, szybowanie, ślizganie się); utracenie życzliwości, łask, przychylności, pozycji; zbłądzenie, uchybienie, popadnięcie w błąd, omyłka; siniak (efekt upadku): (2.1)  labor
larus - mewa
lasso - nużyć, męczyć; osłabiać; niweczyć
latere - być ukrytym
late - szeroko; latere; ferre
Latina - łacina
latitudo - szerokość
latrina - ubikacja
latus - skrzydło, flanka, boczna część; bok; szeroki, rozległy
laudabilis - chwalebny, godny pochwały
laudant, quod non intellegunt - chwalą to, czego nie rozumieją
laudare - chwalić
laudatio - pochwała, mowa pochwalna
laudator temporis acti - chwalca przeszłości (konserwatysta)
laurus - wawrzyn; laur
laus alit artes - pochwała karmi sztukę
laus - chwała
lavare manus - umywać ręce
lavatio - mycie, kąpiel
lawrencium - lorens
lea - lwica
lectio - czytanie
lector - czytelnik; lektor
lectus - łóżko
legant prius et postea despiciant - niech najpierw przeczytają, a potem lekceważą (a nie odwrotnie)
legatio - poselstwo, urząd posła; sprawozdanie poselskie; stanowisko legata
legatus - ambasador, legat
legere et non intellegere neglegere est - czytać i nie rozumieć jest zaniedbaniem
legere - zbierać; czytać
legio - legion (jednostka wojskowa)
lego - wybierać; brać, zbierać, zabierać; składać; czytać na głos, recytować; posyłać ambasadora; zastępować
Lemannus - Jezioro Genewskie
lemma - materiał, temat; napis, epigram
lemniscus - wstążka przy wieńcu
lenis - łagodny, spokojny, powolny; działający powoli
lenocinium - stręczycielstwo; powab, ponęta; pochlebstwo
lenocinor - schlebiać; upiększać
lentitudo - powolność, flegma
lentulus - powolny
lentus - giętki; lepki; powolny; obojętny
leo - lew
Leo - Lew; Lew
leoninus - lwi
Leontopodium - szarotka
lepidus - gładki; milutki; dowcipny
lepra - trąd
lepus - zając
Lernaeus - lernejski
letalis - śmiertelny; przynoszący śmierć i zgubę
lethargus - letarg
letifer - śmiertelny; przynoszący śmierć i zgubę
leto - zabijać
letum - śmierć
leucaemia - białaczka
levatio - ulga, ulżenie; zmniejszenie
levir - brat męża, dziewierz
levis - lekki; gładki, równy
levitas - gładkość; niestałość, lekkomyślność; żwawość, lekkość, szybkość; słabość (charakteru)
lexis - słowo
lex - prawo, ukaz, statut; reguła, prawo (np. w fizyce); warunek
lex retro non agit - prawo nie działa wstecz
liberare - uwolnić
Liber Deuteronomii - Księga Powtórzonego Prawa
Liber Exodus - Księga Wyjścia
Liber Genesis - Księga Rodzaju
liber is est existimandus, qui nulli turpitudini servit - za człowieka wolnego trzeba uważać tego, kto nie służy żadnej niegodnej sprawie
liber - książka; list, pismo; wolny, niezależny
Liber Leviticus - Księga Kapłańska
Liber Numeri - Księga Liczb
libertas - wolność
liberum - prawo
liberum veto - mam prawo powiedzieć nie pozwalam
libido - żądza, chęć, pragnienie; samowola, kaprys, upodobanie; rozkosz, rozpusta, rozwiązłość
libra - waga
licentiatus - licencjat
lichen - porost
licitatio - licytacja
lien - śledziona
ligare - wiązać
Liger - Loara
lignum - drewno
lĭgustrŭm - ligustr, krzew włoski
lingua - język (kod porozumiewanie porozumiewania się)
lingŭlă - przylądek
Lipsia - Lipsk (miasto w Niemczech)
lis - kłótnia; pozew
lithium - lit
litigiosus - kłótliwy; sporny
littera docet, littera nocet - słowo uczy, słowo szkodzi
litterae non erubescunt - pismo się nie rumieni
littera - litera
littera scripta manet - słowo zapisane pozostaje
lividus - siny, granatowy; zazdrosny
locativus - miejscownik, przypadek określający miejsce wykonywania czynności (pytania: na/przy/w/... kim? czym?)
loco citato - w miejscu cytowanym (poprzednio)
locum - miejsce, region
locus - miejsce
locusta - szarańcza; skorupiak; homar
logeum - archiwum
logica - logika
lolium - życica
Londinium - Londyn
longe - daleko; długo (określenie czasu); bardzo, zupełnie
longitudo - długość
longus - długi; daleki; obszerny, przestronny
lorem ipsum - tytuł tekstu, zaczynającego się od tych dwóch wyrazów, używanego w poligrafii do przedstawiania graficznych cech czcionki, akapitu itp.;
lucidus ordo - jasny układ, przejrzysta konstrukcja
lucifer - Lucyfer; Gwiazda Poranna, Jutrzenka, planeta Wenus; przynoszący światło
lucrativus - cenny; darmowy
ludus - zabawa; gra; szkoła
lumbus - lędźwie
lumen - światło; dzień; życie
luna exoriens - księżyc w nowiu
luna - księżyc: (2.1), lunare
lunare - zakrzywiać (na podobieństwo księżyca tuż po lub przed nowiem), przybierać/nadawać kształt sierpa: (2.1)   lunaris
lunaris - księżycowy: (2.1), , lunare
lupanar - dom publiczny
lupa - wilczyca; prostytutka
lupus in fabula - o wilku mowa, a wilk tuż
lupus - wilk; żelazny hak
luscinia - słowik
Lusitania - Luzytania (obecnie obszar Portugalii i części Andaluzji)
Lutetia - Paryż
lutetium - lutet
luteus - pomarańczowy
lux in tenebris - światło w ciemnościach
lux - światło, światłość, jasność; dzień (pora doby, kiedy jest widno)
luxuria - lekkomyślność
luxus - zbytek, przepych
lympha - nimfa wodna; woda
lynx - ryś
lysina - lizyna
machina - maszyna
macropus - kangur
macte animo, iuvenis - bądź mężny, młodzieńcze
magister - nauczyciel, mistrz
magistra - nauczycielka
magistratus - urząd; urzędnik
magna cum laude - z wielką pochwałą
magna di curant, parva neglegunt - o wielkie rzeczy bogowie się troszczą, o małe nie dbają
magnesium - magnez
magni nominis umbra - cień wielkiego imienia, cień dawnej świetności
magnorum non est laus sed admiratio - wielkich ludzi należy podziwiać, nie chwalić
magnum in parvo - wiele treści w krótkiej wypowiedzi (dużo w małym)
magnus - duży, wielki
magnus ille, qui in divitiis pauper est - wielki jest ten, kto w bogactwie żyje jak ubogi
maiestas - majestat, powaga, wielkość
maiores - przodkowie; rodzice; poprzednicy; magnus
maior reverentia e longinquo - większy szacunek z daleka
Maius - maj; Majowy (należący do bogini Mai)
Malaesia - Malezja
mala herba cito crescit - Złe ziele szybko rośnie
mala - szczęka; policzek; malum; malus; malus
malleus - młotek
malum est in necessitate vivere, sed in necessitate vivere necessitas nulla est - źle jest żyć w okowach konieczności, żadna jednak konieczność nie zmusza nas do życia
malum - owoc; jabłko; pech; zło; klęska, plaga; kara
malus - zły; brzydki; pechowy
mamma - pierś; wymię; mamusia
mandibula - żuchwa, szczęka
maneo - pozostawać, być pozostałością
mane - ranek; rano, rankiem
manganum - mangan
mango - handlarz niewolników
mantele - ręcznik
manubrium - rączka, uchwyt
manus manum lavat - ręka rękę myje
manus - ręka, dłoń
Mare Balticum - Morze Bałtyckie
Mare Mediterraneum - Morze Śródziemne
mare - morze
mare nostrum - morze lub duży akwen otoczony obszarem jednego państwa
margarita - perła
marinus - morski
maritus - mąż; żonaty; zamężna
marmota - świstak
Marochium - Maroko
Marocum - Maroko
Mars - Mars; Mars
Martius - marzec; Marsowy (związany z bogiem Marsem)
martyr - męczennik
masculinum - rodzaj męski
mas - mężczyzna; męski
mater - matka
mater semper certa est - matka jest zawsze pewna
matertera - ciotka (siostra matki)
mathematica - matematyka; astrologia
matrimonium - małżeństwo
matrix - samica zwierzęcia trzymana do rozrodu; macica; lista, rejestr
matrona - mężatka (zwykle mająca dzieci); matrona; Matrona Marna, rzeka we Francji
Maximilianus - Maksymilian
Mazovia - Mazowsze
mea culpa, mea maxima culpa - moja wina, moja bardzo wielka wina
mea culpa - moja wina
mecum - ze mną
medice, cura te ipsum - lekarzu, lecz się sam  lekarzu ulecz samego siebie
medicina - medycyna; lekarstwo
medicina soror philosophiae - medycyna siostrą filozofii
medicus curat, natura sanat - lekarz leczy, natura uzdrawia
medicus - lekarz; medyczny
medio tutissimus ibis - najbezpieczniej jest chodzić środkiem
medius - środkowy
me - ego (ja)
mei - ego (ja); meus (mój); meum (moje); moi, moja rodzina; meio
meitnerium - meitner
melatoninum - melatonina
mel in ore, fel in corde - miód w uszach, żółć w sercu
melior est canis vivus leone mortuo - lepszy jest żywy pies od martwego lwa
melioribus annis - w lepszych czasach
melior - lepszy
Melitta - Malta
mel - miód; słodycz, przyjemność
membrum - część ciała
memento mori - pamiętaj, że umrzesz; pamiętaj o śmierci
memento te hominem esse - pamiętaj, że jesteś człowiekiem
meminisse iuvabit - pamiętaj, że umrzesz.
memini tui, memento mei - pamiętam o tobie, pamietaj o mnie
memoria minuitur nisi exercetur - pamięć maleje jeśli się jej nie] ćwiczy
memoria - pamięć
mendacium - kłamstwo
menda - skaza; błąd; mendum
mendax - kłamliwy; niewiarygodny, nieprawdziwy, oszukańczy; udający, podszywać podszywający się pod kogoś; udawany, pozorny
mendelevium - mendelew
mendosus - pełen wad, błędów; kłamiący; mylić mylący się
mendum - skaza; błąd
me nemo ministro fur erit - nie będę pomocnikiem złodzieja
meningitis - zapalenie opon mózgowych
mensa - stół; posiłek
mens et manus - – oznacza potrzebę ścisłej integracji teorii z praktyką, nauki z techniką, działań umysłowych i manualnych
mensis - miesiąc
mens sana in corpore sano - W zdrowym ciele zdrowy duch
mens - umysł; myśl
mente et malleo - myślą i młotem
mentum - podbródek
mephitis - zatrute, wywołujące chorobę powietrze; skunks
mercator - kupiec, handlarz
Mercurius - Merkury; Merkury
merda - gówno
meridies - południe
merula - kos
messis quidem multa, operarii autem pauci - żniwo wprawdzie obfite, ale robotników mało
metallum - metal; kopalnia rudy metalu
metus - strach, obawa
meus - mój
Mexicum - Meksyk
mihi - ego (ja)
miles - żołnierz
militaris - wojskowy
mille - tysiąc, 1000; tysiąc
Minerva - Minerwa (bogini)
minister - sługa; pomocnik; wykonawca; agent
mirabile dictu - aż dziw powiedzieć
mirandus - zadziwiający, niezwykły
miscere utile dulci - łączyć przyjemne z pożytecznym
misericordia - miłosierdzie; współczucie; litość
mitra - mitra
mobilis - ruchomy
modus operandi - sposób działania
modus procedendi - tryp postępowania
modus - sposób, metoda; miara, rozmiar; ograniczenie; tryb
moecha - cudzołożnica
moechor - cudzołożyć
moechus - cudzołożnik
molestus - przykry, uciążliwy
mollis - miękki; delikatny; giętki; łagodny
molybdenum - molibden
momentum - moment
monacha - mniszka, zakonnica
monachus - mnich, zakonnik
monasterium - klasztor
moneta - moneta (metalowy pieniądz); mennica
monile - naszyjnik
mons - góra
morbus - choroba
more antiquo - starym obyczajem
more maiorum - obyczajem przodków
morigeror - być uległym komuś, starać się zadowolić kogoś, dogadzać komuś
morigerus - uległy
morior - umierać, ginąć; padać, zdychać; słabnąć, marnieć; gasnąć, zamierać
mors est quies viatoris, finis est omnis laboris - śmierć jest spoczynkiem podróżnego, jest kresem mozołu wszelkiego
mors malum non est, sola ius aequum generis humani - śmierć nie jest złem, a jedynie prawem obowiązującym cały rodzaj ludzki
mors meta malorum - śmierć kresem cierpień
mors omnia iura solvit - śmierć znosi wszystkie prawa
mors - śmierć
mortalis - śmiertelny (taki, który może umrzeć lub być zabitym); śmiertelnik
mortalitas - śmiertelność
mortifer - śmiertelny (taki, który zabija)
mortual - pieśń pogrzebowa
mortui sunt, ut liberi vivamus - umarli, byśmy mogli żyć jako wolni ludzie
mortuus - morior; zmarły; martwy
mos - zwyczaj
motus - ruch, poruszanie się; ruch, gest: (2.1)  movere
moveo - poruszać czymś, wprawiać coś w ruch; machać, trząść, potrząsać czymś; używać czegoś, władać czymś (np. mieczem); uderzać (w struny instrumentu); przenosić, przemieszczać, usuwać; wyrzucać kogoś/coś skądś; odprawiać, zwalniać kogoś; odwodzić kogoś od czegoś; wzburzać, wzniecać, poruszać coś; buntować, podburzać, pobudzać, zapalać kogoś; skazić, uszkodzić, nadwyrężyć, dokuczyć, niepokoić, zakłócać; oddziaływać, nakłaniać, wywierać wpływ na kogoś; łagodzić, wzruszać, zmiękczać kogoś; zasmucać, niepokoić, irytować; sprawiać, powodować; wzniecać, zaczynać, wszcząć (np. wojnę); ćwiczyć się w czymś; rozważać, rozważać coś; poruszać się; zmieniać miejsce pobytu, wyruszać dokądś; zabierać się co czegoś; poruszać się, dygotać
mox - niedługo
mulieres in ecclesiis taceant - kobiety mają milczeć w kościele
mulier - kobieta
multi multa sciunt, nemo omnia - wielu wie dużo, nikt wszystkiego
multitudo - duża ilość, tłum
multum, non multa - niewiele, ale gruntownie (wiedzieć, czytać)
multus - liczny; wiele
mulus - muł
mundi est propria virtus - cnota jest właściwością świata
mundus - świat; wszechświat; ludzkość; czysty
mundus vult decipi, ergo decipiatur - świat chce być oszukiwany, że więc będzie
murus - mur
musca - mucha
musculus - mięsień, muskuł
musica - muzyka
mus - mysz
mustela - łasica
mutatis mutandis - dokonawszy niezbędnych zmian; uwzględniając istniejące różnice
mutato nomine de te fabula narratur - o tobie ta bajka mówi, choć pod zmienionym imieniem
Mycenae - Mykeny
Mycena - Mykeny
mysterium - tajemnica
nam - ponieważ
nardinus - nardowy; podobny zapachem do nardu
nardum - nardus
nardus - nard; nard, olejek nardowy
nares - nos, nozdrza
naris - nos
nascor - rodzić się
nasus - nos
nasustus - posiadający długi nos; dowcipny, złośliwy
natalis - urodziny
natio - naród; gatunek
nātīvŭs - urodzony; wrodzony; naturalny
natrium - sód
natura horret vacuum - natura nie znosi próżni
naturalia non sunt turpia - to, co naturalne, nie przynosi wstydu
naturam mutare difficile est - Trudno jest zmienić naturę.
natura - natura, przyroda; główna cecha, istota czegoś; urodzenie
naufragium - wrak statku
naumăchĭā - bitwa morska
nauta - marynarz, żeglarz
nauticus - żeglarski, marynarski, dotyczący marynarza, żeglarza
navicula - stateczek (statek)
navigabilis - żeglowny (o akwenie)
navigare necesse est, vivere non est necesse - żeglowanie jest koniecznością, życie nie jest koniecznością; żeglowanie jest ważniejsze od życia
navigare - żeglować, pływać statkiem
navis - statek, łódź: (2.1)      navus
navus - skrzętny, gorliwy; dzielny
Neapolis - Neapol
nebula - mgła; chmura; para
necessarius - niezbędny
necesse est multos timeat quem multi timent - wielu musi bać się bać ten, kogo wielu bać się boi
nec Hercules contra plures - siła złego na jednego;  i Herkules dupa, kiedy ludzi kupa; i Herkules nie pomoże kiedy ludzi całe morze;  nawet Herkules nie pomoże przeciw wielkiej liczebności
nec locus ubi Troia - nie ma śladu, gdzie była Troja
nec - nawet; ani
nec nos ambitio, nec amor nos tangit habendi - nie kieruje nami ani pragnienie zaszczytów, ani posiadania
nec plus ultra - nic nad to
nec tecum possum vivere, nec sine te - nie mogę żyć z tobą ani bez ciebie
nec temere, nec timide - bez zuchwałości, ale i bez lęku
Nederlandia - Holandia
negare - zaprzeczać, odmawiać;
nego - mówić "nie", zaprzeczać, wypierać się; odmawiać, zabraniać
negotium - biznes, interes
neminem captivabimus nisi iure victum - nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego
nemo ante mortem beatus - nikogo nie można nazwać szczęśliwym przed śmiercią
nemo est casu bonus - nikt nie jest dobry przez przypadek
nemo iudex idoneus in propria causa - nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie
nemo iudex in sua causa - nikt nie jest (nie może być) sędzią we własnej sprawie
nemo - nikt
nemo patiens, nisi sapiens - nikt nie jest mądry, jeśli nie jest cierpliwy
nemo potest duobus dominis servire - nikt nie może służyć dwóm panom
nemo propheta in patria sua - nikt nie jest prorokiem we własnym kraju;  nikt nie jest prorokiem we własnej ojczyźnie
nemoralis - leśny, należący do gaju
nemo regere potest nisi qui et regi - tylko ten umie rządzić, kto umie być posłusznym władzy
nemo sapiens nisi patiens - nie jest mądry, kto nie jest cierpliwy
nemo sibi nascitur - nikt nie rodzi się tylko dla siebie
nemo sine vitiis est - nikt nie jest bez wad
nemus - las; gaj
nenia - pieśń żałobna; czarodziejskie zaklęcie; pieśń, wierszyk
neodymium - neodym
neon - neon
neoplasmaticus - nowotworowy
nepos - wnuk (syn syna lub córki)
neptis - wnuczka (córka syna lub córki)
neptunium - neptun
ne puero gladium - nie dawaj dziecku miecza do ręki
neque ignorare medicum oportet quae sit aegri natura - trzeba, aby lekarz wiedział dobrze, jaka jest natura chorego
neque - i nie; ani
ne quid nimis - nic ponad miarę
nequiquam - daremnie, bez skutku; bez celu
nervus belli pecunia - pieniądz jest nerwem wojny
nervus - nerw
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua - niech nie wie lewa ręka twoja, co czyni prawa
nescire - nie wiedzieć
ne sutor supra crepidam iudicet - niech szewc nie ocenia tego, co jest powyżej trzewika
neuter - żaden
neutrum - rodzaj nijaki
nex - nagła śmierć
nexum - w starożytnym Rzymie: umowa, w której dłużnik jako gwarancję spłaty długu ofiarował swoją wolność i w przypadku, gdy nie mógł spłacić długu, to stawać stawał się niewolnikiem pożyczającego
nexus - połączenie; link, odnośnik, hiperłącze
niccolum - nikiel
Nicodemus - Nikodem
nicotiana - nikotyna
niger - czarny
nihil consensui tam contrarium est, quam vis atque metus - Nic nie jest tak bardzo przeciwne zgodzie jak siła i strach.
nihil est ab omni parte beatum - nie ma bezwzględnego szczęścia
nihil est in intellectu quin prius fuerit in sensu - nie ma nic w umyśle, czego by przedtem w zmysłach nie było
nihil est tam angusti animi quam amare divitias - nic tak nie świadczy o małostkowości jak umiłowanie bogactwa
nihil fit sine causa - nic się nie dziać dzieje bez przyczyny
nihil lacrima citius arescit - nic nie wysycha szybciej niż łza
nihil - nic; ktoś lub coś mało istotnego; wcale nie, w żadnej mierze
nihil novi sub sole - nic nowego pod słońcem
nihil sequitur geminis ex particularibus unquam - nic nie wypływa nigdy z dwóch jednakowych przypadków
nil admirari - nie należy dziwić się niczemu
nil desperandum - nie należy rozpaczać
nil homini certum est - dla człowieka nie ma nic pewnego
nil nisi bene - mów dobrze albo wcale
Nilus - rzeka Nil
nimis - zbyt, zanadto; nader, nadmiernie
nimium civiles viles - zbyt grzeczni bywają ordynarni
niobium - niob
nitrogenium - azot
nix - śnieg
NN - imienia nie znam
nobelium - nobel
nobilis - szlachetny, znakomity
nobilitas - szlachta
nobis - nos (my)
noceo - uszkodzić, zranić, skaleczyć; szkodzić, wyrządzać krzywdę; przeszkadzać, stanowić przeszkodę; przynosić szkodę moralną
noctua - sowa
nocturnus - nocny
nolens volens - chcąc nie chcąc
noli me tangere - nie dotykaj mnie
nolite iudicare, et non iudicabimini - nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni
noli turbare circulos meos - nie zamazuj moich kół
nolunt, ubi velis, ubi nolis, cupiunt - kiedy chcesz, odmawiają, kiedy nie chcesz, pragną
nomenclator - niewolnik, który pamiętał dla swojego pana i przypominał mu imiona spotykanych osób
nomen - imię; nazwisko; rzeczownik
nomina stultorum semper parietibus haerent - Imiona głupców zawsze wypisane są na murach
nomina sunt consequentia rerum - nazwy są wynikiem istnienia rzeczy
nomina sunt odiosa - nie należy wymieniać nazwisk
nominativus - mianownik, przypadek odpowiadający w większości języków na pytania: kto? co?
nonaginta - dziewięćdziesiąt
Nona - Nonae Nony
non compos mentis - niespełna rozumu
non est beatus, esse se qui non putat - nie jest szczęśliwy, kto się za szczęśliwego nie uważa
non est bonum esse hominem solum - niedobrze być człowiekowi samemu
non est Iudaeus, neque Graecus; non est servus neque liber - nie ma Żyda, ani Greka; nie ma niewolnika, ani wolnego (ludzie są sobie równi)
non est potestas nisi a Deo - wszelka władza pochodzi od Boga
non est viri timere sudorem - nie przystoi mężczyźnie bać się ciężkiej pracy
non in commotione, non in commotione Dominus - nie w poruszeniu, nie w poruszeniu Pan
non in solo pane vivit homo - nie samym chlebem żyje człowiek
non licet - nie wolno; nie godzi się
non liquet - (nic stąd) nie wynika
non mortem timemus, sed cogitationem mortis - nie śmierci bać się boimy, lecz myśli o śmierci
non - nie
non nimis - nieszczególnie, nienadzwyczajnie
non nova, sed novae - nie nowa (rzecz), ale w nowy sposób (przedstawiona)
non nova, sed nove - rzecz nie nowa, lecz podana w sposób nowy
non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta - Argumentów nie należy liczyć, lecz należy je rozważać.
nonnumquam - nieraz
nonnunquam - czasem, czasami
non omnia possumus omnes - nie wszyscy możemy wszystko
non omnis moriar - nie wszystek umrę
non qui parum habet, sed qui plus cupit, pauper est - nie ten jest biedny, kto posiada mało, lecz ten, kto pragnie więcej
non scholae, sed vitae discimus - uczyć uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia
non sum qalis eram - nie jestem tym kim byłem
non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire - znać łacinę nie jest tak chwalebnym, jak haniebnym jest jej nie znać
nonus - dziewiąty
non, ut edam, vivo sed ut vivam, edo - nie po to żyję, by jeść, lecz po to jem, aby żyć
non vestimentum virum ornat, sed vir vestimentum - nie szata zdobi człowieka, lecz człowiek szatę
non vini vi no, sed vi no aquae - nie żegluję siłą wina, lecz wody
Norvegia - Norwegia
nos - 1, od zaimka ja (my, nas)
nosce te ipsum - poznaj samego siebie
nosco - poznawać
noster - nasz
nostri - nos (my)
nota bene - zauważ dobrze
novacula - brzytwa
November - listopad
novem - dziewięć (9)
Novum Testamentum - Nowy Testament
novus - nowy
nox - noc
nubes - chmura, obłok; chmara, tuman; chmurny wyraz twarzy, chmurność; troska, trwoga, niebezpieczeństwo, smutek, smutne położenie, nieszczęście; zasłona, ciemność; błahostka: (2.1), , nubis
nubis - : nubes
nubs - : nubes
nucleus - jądro
nuda veritas - naga prawda
nudus - nagi
nulla aetas ad discendum sera - żaden wiek nie jest do nauki zbyt późny
nulla dies sine linea - ani dnia bez kreski
nulla est medicina sine lingua Latina - nie Żadna jest medycyna bez języka łacina.
nulla invidia sine amore - nie ma zazdrości bez miłości
nulla poena sine lege - nie ma kary bez przepisu prawa
nulla regula sine exceptione - nie ma reguły bez wyjątku
nulla res tam necessaria est quam medicina - żadna rzecz nie jest tak niezbędna, jak medycyna
nulla vis maior pietate vera est - nie ma większej siły niż prawdziwa miłość
null - nic
nullum crimen sine culpa - nie ma przestępstwa bez winy
nullum crimen sine lege - co nie jest zabronione, jest dozwolone;  nie ma przestępstwa bez prawa (przepisu)
nullum est iam dictum, quod non sit dictum prius - nie ma takiej rzeczy powiedzianej, która nie zostałaby już powiedziana wcześniej
nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit - nie było wielkiego geniuszu bez domieszki szaleństwa
nullus - żaden
num custos fratris mei sum ego? - czyż jestem stróżem brata mego?
numerale - liczebnik
Numerius Negidius - pozwany
numerus - numer; ilość; klasa, ranga
nunc est bibendum - pora pić
nunc - teraz
nunquam - nigdy
nunquam retrorsus - nigdy wstecz
nuntio - donieść, zwiastować, oznajmić, meldować; kazać powiedzieć
nuntius - taki, który zwiastuje, melduje, donosi; goniec, posłaniec, zwiastun; wiadomość, poselstwo, meldunek
nuptus uxori suae - wydany za swoją żonę; pantoflarz
nutrimentum spiritus - pokarm dla ducha
nux - orzech
oblata - opłatek
obnuntiatio - obwieszczenie złych znaków, niepomyślnej wróżby;
oboedientia - posłuszeństwo
obsequium amicos, veritas odium parit - schlebianie przysparza przyjaciół, prawda rodzi nienawiść
obtinere - utrzymywać, okupować, zajmować (jakieś miejsce)
occasus - zachód (np. Słońca)
occidens - zachód Słońca; zachód (kierunek)
occidentalis - zachodni
occiduus - zachodzący; zachodni; blisko śmierci
occupatus - zajęty; zatrudniony
oceanus - ocean
Oceanus - Ocean (rzeka opływająca całą ziemię); ocean (w domyśle: Ocean Atlantycki)
octavus - ósmy
October - październik
octoginta - osiemdziesiąt
octo - osiem (8)
oculi plus vident quam oculus - oczy widzą więcej niż oko
oculum pro oculo, dentem pro dente - oko za oko, ząb za ząb
oculus - oko
oderint, dum metuant - niech nienawidzą, byleby bać się bali
odi et amo - nienawidzę i kocham
odi profanum vulgus et arceo - gardzę nieoświeconym tłumem i trzymam się od niego z dala
odium - nienawiść
odorabilis - odczuwalny dla zmysłu powonienia, węchu
odoramen - coś aromatycznego (perfumy, przyprawa, balsam)
odoramentum - coś aromatycznego (perfumy, przyprawa, balsam); wonny korzeń
odoratio - węch, zmysł powonienia; wąchanie
odorativus - wonny, aromatyczny, pachnący
odoratus - pachnący, mający (jakiś) zapach; węch, zmysł powonienia
odorifer - pachnący; wydający wonności
odorificatus - stworzony do wydzielania przyjemnego zapachu
odorisequus - podążający za zapachem
odoro - perfumować, przesycać zapachem; odorus
odoror - wąchać, węszyć, chwytać zapach czegoś; zwietrzyć, zwęszyć, wyśledzić, wywąchać; liznąć czegoś, poznać powierzchownie; ubiegać się o coś: (2.1)     odoro
odorus - pachnący, woniejący; o ładnym zapachu, wonny; śmierdzący, źle pachnący; dotyczący powonienia, węchowy; wietrzący, węszący; podążający za zapachem
odor - zapach; powiew, podmuch (zapowiedź czegoś); woń, miły, przyjemny zapach; odór, mocny, nieprzyjemny zapach; coś aromatycznego, wonności (wonny korzeń, pachnidło, kadzidło)
odos - : odor
oeconomia - ekonomia
offa - kęs, kąsek, okruch, kawałek ciasta, knedel; bryła, grudka, kawałek; guz, opuchlizna
o imitatores, servum pecus - o naśladowcy, trzodo niewolników
oleum - olej
olitorius - jarzynowy; ogrodniczy
olitor - ogrodnik, hodowca warzyw
oliva - oliwka (owoc); oliwka (drzewo); gałązka oliwki (1.2)
olivetum - ogród oliwny, oliwnik
olla - garnek, słój
olorinus - łabędzi
olor - łabędź
olus - jarzyna, warzywo
omentum - otrzewna
omne animal triste post coitum - każde stworzenie jest smutne po obcowaniu
omne ignotum pro magnifico - wszystko, co nieznane, wydaje się wspaniałe
Omnes enim causae effectuum naturalium dantur per lineas, angulos et figuras. Aliter enim imposibile est scire propter quid in illis - Wszystkie bowiem skutki efektów naturalnych objawiają się poprzez linie, kąty i figury. Inaczej bowiem niemożliwe byłoby zrozumienie, jaka jest ich przyczyna.
omnes homines sibi sanitatem cupiunt, saepe autem omnia, quae valetudini contraria sunt, faciunt - wszyscy życzą sobie zdrowia, ale często robią to, co zdrowiu szkodzi
omnes qui acceperint gladium, gladio peribunt - kto mieczem wojuje, od miecza ginie;  wszyscy, którzy za miecz chwytają, od miecza zginą
omne trinum perfectum - wszystko co potrójne jest doskonałydoskonałe
omnia amor vincit, et nos cedamus amori - miłość wszystko zwycięża więc i my się jej poddajmy
omnia mea mecum porto - Wszystko, co moje, noszę ze sobą
omnia mundi creatura, quasi liber et pictura, nobis est in speculum - każde na ziemi stworzenie, niczym ksiega i obraz, jest dla nas odbiciem
omnia orta occidunt et aucta senescunt - wszystko, co powstało, ginie, a co wzrosło, starzeć starzeje się
omnia possibilia sunt apud Deum - u Boga wszystko jest możliwe
omnia subiecta sunt naturae - wszystko podlega naturze
omnibus - dla wszystkich
omnipotens - wszechmocny, wszechpotężny, wszechmogący
omnipotenter - wszechmocnie, bardzo silnie, potężnie
omnipotentia - wszechmoc
omnis ars naturae imitatio est - wszelka sztuka jest naśladowaniem natury
omnis homo mendax - każdy człowiek jest kłamcą
omnis qui se exaltat, humiliabitur - każdy, kto się wywyższa, będzie poniżony
omnis - wszystko; cały, każdy
omnium artium medicina nobilissima est - ze wszystkich sztuk medycyna jest najszlachetniejsza
ontologia - ontologia
onus - ciężar
onyx - onyks; naczynie z onyksu
opera - praca; wysiłek
oppidum - miasto
optimum medicamentum quies est - najlepszym lekarstwem jest spokój
optimus - bonus (najlepszy")
opus - dzieło
OP - Zakon Kaznodziejski;
o quam misericors est Deus, pius et iustus - o jakże miłosierny, sprawiedliwy i łagodny jest Bóg
o quam salubre, quam iucundum et suave est sedere in solitudine et tacere et loqui cum Deo - o jak zbawiennie, jak słodko i przyjemnie jest siedzieć w ciszy i milczeć i rozmawiać z Bogiem
o quam salubre, quam iucundum et suave est sedere in solitudine et tacere et loqui cum Deo - o jakże zbawiennie, jak słodko i przyjemnie jest siedzieć w samotności, i milczeć i z Bogiem rozmawiać
ora - brzeg; wybrzeże; kraj
oraculum - wyrocznia; przepowiednia
ora et labora - modlić módl się i pracuj
orare - modlić się
oratio - mowa, przemówienie; modlitwa
orator - mówca, orator
orbis - koło
orbita - ślad kół; droga, trasa; orbita; oczodół
orca - dzban
ordeum - jęczmień; ziarno jęczmienia
ordinatrum - komputer
ordo - rząd, warstwa; szereg, linia; oddział; stan, ranga, klasa; porządek; reguła
organon - narząd
orichalcum - mosiądz
oriens - wschód Słońca; wschód (kierunek)
orientalis - wschodni
origo - pochodzenie; początek; źródło
oriri - powstawać (o słońcu: wschodzić); schodzić, zniżać się; pochodzić; rodzić się
ornare - ubierać; wyposażać, zaopatrywać; zdobić, dekorować
ornus - jesion
oro - orare
Orycteropus afer - mrównik
Osaca - Osaka
o, sancta simplicitas - o, święta naiwności
os coxae - kość miedniczna
osculari - całować
osculum pacis - pocałunek pokoju
osculum - pocałunek
os ex ossibus meis, et caro de carne mea - kość z kości moich i ciało z ciała mego
osmium - osm
os parietale - kość ciemieniowa
o spectaculum miserum et acerbum! - o widowisko nędzne i przykre
os sphenoidale - kość klinowa
ostentatio - pokazywanie, pokaz, popis; stwarzanie pozorów; chwalenie chwalenie, pysznienie się
ostento - pokazywać, okazywać, objawiać, podstawiać, nadstawiać; chlubić chlubić, chełpić się czymś; stwarzać pozory czegoś; zwracać czyjąś uwagę na coś; wykazywać, świadczyć o czymś; obiecywać, zapowiadać coś
ostium - drzwi; wejście; ujście
os - usta; mowa; otwór, wejście; kość
o tempora! O mores! - O czasy! O obyczaje!
otia post negotia - odpoczynek po pracy; najpierw praca, potem odpoczynek
otium pulvinar satanae - nieróbstwo jest łożem szatana
otium sine litteris mors est et hominis vivi sepultura - życie bez zajęć naukowych i literackich jest śmiercią i grobem żywego człowieka
otium - spokój; wypoczynek
ovis - owca; ovum
ovum - jajo, jajko
oxygenium - tlen
pabulum - pasza; pożywienie, pokarm
pacalis - pokojowy (związany z pokojem, brakiem wojny)
pacare - wprowadzać pokój, spokój
pacifer - przynoszący pokój
pacificare - zawierać pokój, kończyć wojnę; pacyfikować
pacificatio - zawieranie pokoju, kończenie wojny; pacyfikacja
pacificator - rozjemca; pacyfikator
pacificus - rozjemczy
pacta sunt servanda - umów należy dotrzymywać
pactio - układ, traktat
paeninsula - półwysep
paeon - peon (stopa wierszowa)
pagus - okręg; wieś
pala - łopata
palimpsestus - palimpsest
palladium - pallad
palma - dłoń; palma, daktylowiec; pierwszeństwo w czymś
palmula - wiosło
palpebra - powieka
palumbes - dziki gołąb
pane - chleb
panem et circenses - chleba i igrzysk
panicum - proso
panis - chleb, bochenek
pannus - łachman; chusta, kawałek tkaniny
Panormus - Palermo
pantheon - panteon
panthera - pantera, lampart
papa - papież
papavereus - makowy
papaver - mak; ziarnko (nasiono) maku
papilio - ćma; motyl
paradisus - raj
parcere subiectis et debellare superbos - oszczędzać zwyciężonych, a dumnych poskramiać
pardus - lampart, pantera
parens - rodzic
pares cum paribus congregantur - równi szukają towarzystwa równych
paries - mur, ściana; domy
parricida - ojcobójca); morderca, zabójca; zdrajca, buntownik
parricidium - zabójstwo rodzica (głównie ojca, ojcobójstwo) lub innego bliskiego krewnego; zabójstwo; zdrada (zdrada stanu), spisek, bunt
pars - część; region; okolica
pars orationis - część mowy
pars pro toto - część zamiast całości;
participium - imiesłów
partitivus - przypadek określający część czegoś (pytania: kogo? czego?); w języku fińskim również po liczebnikach
parum - mało
parvenire - przejść, mieć powodzenie
parvis componere magna - porównywać wielkie rzeczy z małymi
parvum subligáculum - slipy, slipki
parvus - mały (wielkość); mały, młody
passer - wróbel
passivum - strona bierna
passus - krok; rzymska miara długości równa 2, 5 stopy, ok. 73, 9 cm; pandere; pati
pastor - pasterz
pastus - karmienie; pastwisko; pasza; pożywienie, pokarm
patere - być otwartym, stać otworem
Pater noster - Ojcze nasz
pater - ojciec
pater semper incertus - ojciec zawsze (jest) niepewny (co do tego, czy dziecko jest jego)
patria - ojczyzna, kraj ojczysty
patris - ojciec, tata
patrona - opiekunka
patruelis - kuzyn (syn ciotki lub stryja); kuzynka (córka ciotki lub stryja); kuzynowski
patruus - stryj (brat ojca)
paullo - paulo: (2.1), paullus; paullum
paulo - nieco, trochę: (2.1), paulus; paulum
Paulus - Paweł
pausa - przerwa; spoczynek; ulga
pavefactus - przestraszony
pavo - paw
pax melior est quam iustissimum bellum - pokój jest lepszy od najsłuszniejszej wojny
pax - pokój (brak wojny)
peccatum - grzech: (2.1), peccare
Pechinium - = Pechinum
Pechinum - Pekin, stolica Chin
Pecinum - = Pechinum
pectus - pierś; serce (ośrodek uczuć); dusza
pecunia non olet - pieniądz nie śmierdzi
pecunia - pieniądz; własność
pedibus in sententiam ire - głosować nogami
pĕdĭtātŭs - piechota
pefloxacinum - pefloksacyna
pellicula - film
Penelopen ipsam, persta modo, tempore vinces - Penelopę samą zdobędziesz, wytrwaj tylko
penis - penis
penitentiam agite, appropinquabit enim regnum coelorum - czyńcie pokutę, bowiem nadejdzie królestwo niebieskie
penna - pióro; skrzydło
pennātŭs - uskrzydlony
pēnūrĭă - niedostatek czegoś
Pequinum - = Pechinum
per aspera ad astra - przez trudności do celu;  przez ciernie do gwiazd
per capita - per capita
per continuitatem - z racji ciągłości
perdix - kuropatwa
pereant qui ante nos nostra dixerunt - Niech przepadną ci, którzy nasze powiedzieli przed nami (o autorstwie cytatów)
pereat mundus, fiat iustitia - niech zginie świat, byle było sprawiedliwie
perfacile - łatwo
perfacilis - łatwy
per fas et nefas - Prawem i bezprawiem (nie przebierając w środkach)
perfectio - perfekcja, doskonałość
perfectum - perficio; czas przeszły dokonany
perfectus - spełniający
perficere - spełniać, doprowadzać do końca
perficio - dokonać, wykonać; zakończyć, doprowadzić do skutku; spełnić
pergula - przybudówka, dobudówka, przybudowanie, aneks
pericardium - osierdzie
periculosus - niebezpieczny
periculum in mora - niebezpieczeństwo w zwłoce
periculum - próba; ryzyko; proces
per inductionem - przez wnioskowanie
per modum - na wzór
per pedes apostolorum - na wzór apostołów
perpetuus - wieczny, przerwany
per procura - w imieniu kogoś, przez ustanowionego pełnomocnika
per - przez (przeszkoda w ruchu); przez (długość czasu), podczas; za pomocą; na (co jakiś czas)
persaepe - bardzo często
per scientiam ad salutem aegroti - przez wiedzę do zdrowia chorego
persona - maska (używana w teatrze); postać (w teatrze, dramacie); osoba
persona non grata - w dyplomacji: osoba niemile widziana w danym państwie
persuadere - perswadować, przekonywać, namawiać
pertinere - dotyczyć czegoś, odnosić się do czegoś
perturbatio - zaburzenie
pes - stopa; rzymska miara długości, równa ok. 29, 6 cm
pessulus - rygiel, zasuwka
pestis - dżuma
petra - kamień; skała
pharetra - kołczan; sahajdak, sajdak
pharetratus - zaopatrzony w kołczan
philologia - filologia
philosophia - filozofia
philosophus - filozof
phoca - foka
phosphorus - fosfor
physica - fizyka
pica - sroka: (2.1), picare
pictor - malarz
pictura est laicorum litteratura - malarstwo jest literaturą ludzi prostych
pictura - obraz; malarstwo; kolorowy haft; obraz, wizja (umysłowa)
pila - piłka; moździerz; filar; kula, sfera
pilus - włos
pinus - sosna
pirata - pirat
piraticus - piracki
pirum - gruszka
piscator - rybak
piscem natare doces - Rybę uczysz pływać
Pisces - Ryby; Ryby
piscis - ryba
placenta - ciasto; placek
placenta compressa - pizza
placéntula - pizza
placeo - podobać się
plaga - rana; cios
planeta - planeta
planta - roślina
platinum - platyna
plebiscitum - plebiscyt
plenus - pełny
plenus venter non studet libenter - Pełny brzuch uczyć uczy się niechętnie
pluma - pióro; łuska (także metalowa łuska zbroi)
plumbum - ołów
pluralis - liczny, mnogi; liczba mnoga
pluralis maiestatis - użycie liczba liczby mnogiej mające na celu podkreślenie dostojeństwa władcy;
pluralis modestiae - użycie liczba liczby mnogiej mające na celu niezwracanie uwagi na własną osobę;
plures crapula quam gladius perdidit - Pijaństwo gubi gorzej od miecza
plurimos annos - sto lat (wielu lat!)
plus dat, qui in tempore dat - dwa razy daje, kto prędko daje
plus - multus; multum
plus ratio quam vis - rozum wyższy niż siła (niech przewodzi nie siła, lecz słuszność)
plutonium - pluton
pluvia - deszcz; duża ilość czegoś; pluvius; pluvius
PM - po południu
pneumonia - zapalenie płuc
PO - doustnie
poena - kara
poetae nascuntur, oratores fiunt - poetami się rodzą, mówcami zostają
poeta - poeta
pollex - kciuk
Polonia - Polska
polonicus - polski
polonium - polon
polonus - Polak
Pomerania - Pomorze
pomum - owoc
ponere - kłaść; umieścić
pons - most; pokład statku
ponto - prom; ponton
pontus - morze (w sensie geograficznym); Pontus Pont, kraj nad Morze Morzem Czarnym; Pontus Morze Czarne
populus - społeczność, wspólnota ludzka; lud, naród, plemię; państwo, ogół obywateli; ludność, mieszkańcy; plebs, zwykły, prosty lud, ludzie; tłum, gromada, duża ilość; topola
porca - świnia, maciora
porcus - świnia; knur
porta - brama; wejście
Posnania - Poznań
posse - móc, potrafić
possessivus - dopełniacz, przypadek określający właściciela czegoś (pytania: czyj?)
post cenam non stare sed mille passus meare - po obiedzie nie stój, lecz przejdź tysiąc kroków
postfigere - przyczepić za czymś
postfixus - przyczepiony po czymś
post hoc non est propter hoc - potem nie znaczy dlatego
post mortem est nulla voluptas - po śmierci nie czas na przyjemności
post - po; za
potassa - potaż (węglan potasu)
potens - zdolny; potężny
potentia - siła, moc; zdolność, możliwość; władza
potestas - władza; siła; znaczenie; możliwość; urząd
potiri - objąć w posiadanie, opanować, zawładnąć
potius mori quam foedari - prędzej śmierć niż pohańbienie
potius sero quam numquam - lepiej późno niż wcale
PP - Pasterz Pasterzy; z upoważnienia, przez pełnomocnika (przez uprawnionego); Za Ojczyznę, Dla Ojczyzny; punkt bliży wzrokowej; ojciec ojczyzny;
praeacutus - bardzo ostry
praecedere - wyprzedzać, prześcigać, być pierwszym
praeclarum est latinae scire - chwalebne jest znać łacinę
praefectus - zwierzchnik, prefekt
praeficio - stać na czele czegoś
praefigere - przytwierdzać z przodu
praefixus - przytwierdzony z przodu
praemium - nagroda
praemonitus, praemunitus - ostrzeżony - uzbrojony
praepositio - przyimek; przedrostek; pierwszeństwo
prae - przed, najpierw, w przód
praeputium - napletek
praesens - czas teraźniejszy
praesente medico nihil nocet - W obecności lekarza nic nie szkodzi
praesto - pokazywać, okazywać; wykonywać, wypełniać; ręczyć; jest lepiej
praesum - przewodniczyć; wyprzedzać, ubiegać, prowadzić
praetor - pretor (urzędnik rzymski)
praevenire melius est quam praeveniri - lepiej jest wyprzedzać niż być wyprzedzanym
praevenire - wyprzedzać, iść na czele
praeventio - zapobieganie, prewencja
prandium - późne śniadanie
praseodymium - prazeodym
pratensis - łąkowy
pratulum - łączka
pratum - łąka; szeroka równina; siano
pratus - pratum
prěcātĭō - proszenie, prośba, modlitwa
prěcēs - prośba; modlitwa; klątwa
prehendo - łapać, chwytać; więzić; porywać; przyłapać (na czymś); zajmować (np. miasto); docierać (dokądś); doganiać; rozumieć, pojmować
prendo - prehendo
pretium - cena, wartość; pensja
primaria - prymaria
primo voto - primo voto
primum non nocere - po pierwsze nie szkodzić
primum vivere, deinde philosophari - najpierw żyć, potem filozofować
primus in orbe deos fecit timor - bogów na świecie najpierw stworzył strach
primus inter pares - pierwszy pośród równych
primus - pierwszy
principes hominum, filii hominum, non est salus in illis - darmo szukać zbawienia u pierwszych wśród ludzi, u synów ludzi
principiis obsta - niszczyć w niszcz zło niszczyć w w zarodku (przeszkadzaj początkom)
principium - początek, pochodzenie; podstawa, zasada
prior tempore, potior iure - pierwszeństwo w czasie daje lepsze prawa
privigna - pasierbica
privignus - pasierb
pro arte et studio - w obronie sztuki i nauki
probitas laudatur et alget - uczciwość zbiera pochwały i umiera z zimna
pro captu lectoris habent sua fata libelli - los książek zależy od pojętności czytelników
procyon - szop
prodeo - wychodzić naprzód, wyruszać; wystąpić, pojawić się, pokazać się; wyrastać, kiełkować; wystawać, sterczeć
prodire - wychodzić naprzód, pokazywać się;
pro - dla; przed; za; jako; w obronie
proelium - bitwa
pro fide, rege et lege - za wiarę, króla i prawo
prognosis incerta - niepewne rokowanie
prohibeo - nie dopuszczać, oddalać, odpędzać; zapobiegać (czemuś), przeszkadzać (w czymś); zabraniać, nie dozwalać (komuś czegoś); bronić, strzec, zabezpieczyć, uchronić (kogoś przed czymś); pozbawiać (kogoś czegoś); uniemożliwiać (komuś coś), powstrzymywać (kogoś od czegoś), przeszkadzać (komuś w czymś)
prohibitio - zakaz, zabronienie; zapobieganie
prolativus - przypadek określający drogę wykonania czynności (pytania: kim? czym?)
proles - potomek; potomstwo; dziecko; młodzież; pokolenie, generacja; ród, rasa; owoce (roślin); jądra
proletarius - proletariusz (najniższy obywatel)
promethium - promet
pronomen - zaimek
prooemium - wstęp, przedmowa;
proprium ingenii humani est odisse, quem laeseris - właściwe jest naturze ludzkiej nienawidzić tego, kogo się obraziło
propterea - dlatego
pro publico bono - dla dobra ogółu
pro rege saepe, pro patria semper - dla króla często, dla ojczyzny zawsze
protactinium - protaktyn
proveniens - pochodzący, proweniencja
provenientis - pochodzący, proweniencja
provenire - pochodzić od
providentia - przewidywanie, przezorność, zapobiegliwość; opatrzność
provocare - prowokować
provocatio - wywołanie, wyzwanie, apelacja
provocator - prowokator
proximus - najbliższy; sąsiad
prudentia - wiedza; roztropność
pruina - szron
prunus - śliwa
psittacus - papuga
psoriasis - łuszczyca
P.S. - post scriptum;
publicus - publiczny; państwowy
puella - dziewczynka; dziewczyna, panna, młoda kobieta; ukochana, dziewczyna
puer - chłopiec, chłopak; syn; dziecko; sługa, niewolnik
pugna - walka; bitwa
pulcher - piękny
pulex - pchła
pulix - pchła
pulmo - płuco
pulsus - uderzenie, trącenie; wrażenie, pobudzenie
pulvis es et in pulverem reverteris - prochem jesteś i w proch się obrócisz
pulvis et umbra sumus - prochem i cieniem jesteśmy
pulvis - kurz, pył, proch
puppis - rufa; okręt, łódź; : tył (plecy, pośladki)
purpureus - purpurowy
puto - obcinać, ciąć, czyścić; wyznaczać; mniemać, oceniać, sądzić, uważać (za), uznawać
Pyrenaeus - Pirenejski/pirenejski
pyrexia - gorączka
pyrus - grusza; owoc gruszy, gruszka
python - pyton; Python Pyton, wąż-smok, zabity przez Apollona
Q.E.D. - co było do okazania, c.b.d.o.
quadraginta - czterdzieści
quadratus - kwadrat; kwadratowy
quadriga - kwadryga (zaprzęg czterech koni)
quadruplex - poczwórny
quae nocent, docent - to, co szkodzi, uczy
quaerite et invenietis - szukajcie a znajdziecie
quaero - szukam; pytam, proszę
quaestio - pytanie; badanie; śledztwo
quae vetera nunc sunt, fuerunt olim nova - to co teraz jest stare, kiedyś było nowe
quae volumus, ea credimus libenter, at quae sentimus ipsi, reliquos sentire speramus - wierzymy chętnie w to, czego pragniemy, i spodziewać spodziewamy się, że nasze uczucia podzielają inni
qualis artifex pereo! - jakiż artysta ginie we mnie
qualis pater, talis filius - Jaki ojciec, taki syn.
qualis rex, talis grex - jaki pan, taki kram, jaki król, taka trzoda
qualis vir, talis oratio - jaki mąż, taka mowa
quam - jak, jak bardzo
quando - kiedy
quartus - czwarty
quattuor - cztery (4)
quattuordecim - czternaście
quem di diligunt, adolescens moritur - wybrańcy bogów umierają młodo
quem Iuppiter vult perdere, dementat prius - kogo Jowisz chce zgubić, temu najpierw rozum odbiera
quercus - dąb
quia nominor leo - bo się nazywam lew
quia - ponieważ
qui asinum non potest, stratum caedit - kto nie może bić osła, bije worek
qui bibit, dormit; qui dormit, non peccat; qui non peccat, sanctus est; ergo qui bibit sanctus est - kto pije, śpi; kto śpi, nie grzeszy; kto nie grzeszy, jest święty; więc kto pije, jest święty
qui bibit, dormit; qui dormit, non peccat; qui non peccat, sanctus est; ergo: qui bibit, sanctus est - kto pije – ten śpi, kto śpi – nie grzeszy, kto nie grzeszy – jest święty, a więc: kto pije – jest święty
qui desiderat pacem, praeparet bellum - kto pragnie pokoju, niech się gotuje do wojny
quid pro quo - coś za coś
quidquid agis, prudenter agas et respice finem - cokolwiek czynisz, czyń roztropnie i przewiduj koniec.
quidquid discis, tibi discis - Czegokolwiek się uczyć uczysz, uczyć uczysz się dla siebie
quidquid latine dictum sit, altum videtur - cokolwiek powiesz po łacinie, brzmi mądrze
quidquid Latine dictum sit, altum videtur - cokolwiek powiesz po łacinie, brzmi mądrze
quid vesper ferat, incertum est - nie wiadomo, co przyniesie wieczór
qui gladio ferit, gladio perit - kto mieczem wojuje, od miecza ginie
qui hic minxerit aut cacaverit, habeat deos superos et inferos iratos - kto tu naszczy albo nasra, na tego niechaj spadnie gniew nieba i piekieł!
qui - kto, który
quindecim - piętnaście
qui non est adversum vos, pro vobis est - kto nie jest przeciwko wam, ten jest z wami
qui non est mecum, contra me est - kto nie jest ze mną, jest przeciwko mnie
qui non laborat, non manducet - kto nie chce pracować, niech nie je
quinquaginta - pięćdziesiąt
quinque - pięć (5)
quintus - piąty
qui potest mortem metuens esse non miser? - kto, myśląc o śmierci, może być szczęśliwy?
qui rogat, non errat - Kto pyta, nie błądzi
qui scribit, bis legit - kto pisze, dwa razy uczyć się uczy
quis fallere possit amantem - któż zdoła oszukać tego, kto kocha
qui tacet, consentire videtur - kto milczy, ten zdaje się zezwalać (ten uchodzi za wyrażającego zgodę)
quod discis, tibi discis - Czego się uczysz, dla siebie się uczysz.
quod enim laicali ruditate turgescit non habet effectum nisi fortuito - co bowiem rozwija się za sprawą prostych ludzi, nie ma efektów, chyba że przypadkiem
quod erat demonstrandum - co było do udowodnienia
quod felix, faustum fortunatumque sit - oby to było szczęśliwe, sprzyjające i pomyślne
quod licet Iovi, non licet bovi - co wolno Jowiszowi, tego nie wolno wołowi; co wolno wojewodzie, to nie tobie, smrodzie
quod medicina aliis, aliis est acre venenum - co dla jednych jest lekarstwem, dla innych jest straszną trucizną
quod me nutrit me destruit - to co mnie żywi zabija mnie
quod natura non dat, Salmantica non praestat - czego natura nie dała, tego Salamanka (tj. uniwersytet) nie zapewni; kto z przyrodzenia głupi, i w Paryżu sobie rozumu nie kupi
quod non est licitum necessitas facit licitum - konieczność robi z czynu niedozwolonego czyn dozwolony
quo - dokąd; gdzie; qui; quod
quod - qui; dlatego
quod sequitur, specta - patrz co z tego wyniknie, patrz co nastąpi
quod verum est, meum est - co jest prawdziwe, jest też moje
quoniam - ponieważ, gdyż; skoro
quoque - także
quos Iuppiter perdere vult, dementat prius - kogo Jowisz chce zgubić, temu wpierw rozum odbiera
quot capita, tot sententiae - ile głów, tyle zdań
quot homines, tot sententiae - ilu ludzi, tyle zdań
quot - ile
quousque tandem abutere Catillina, patientia nostra - jak długo jeszcze nadużywać będziesz, Katylino, naszej cierpliwości
quo vadis Domine - dokąd zmierzasz Panie
radicula - korzonek
radium - rad
radius - promień (np. promień światła, promień koła); kość promieniowa
radix - korzeń rośliny lub zęba; źródło, pochodzenie, początek; podstawa, podnóże
radon - radon
rana - żaba; ropucha; żaboryb
rara avis - biały kruk, rzadki ptak
raresco - rzednieć (topnieć, rozpuszczać się); rzednieć (występować coraz rzadziej); słabnąć
raritas - rzadkość
raro - rzadko, nieczęsto; ;
rarus - porowaty, zbudowany ze słabo spojonej substancji; luźno tkany; rzadki (pojedynczy, rozproszony); rzadki (nieczęsty, niezwykły); wyborny, niezwykły
rationale animal est homo - człowiek jest istotą rozumną
ratio - rozsądek, osąd; metoda, sposób
Rattus norvegicus - szczur wędrowny
rattus - szczur
realitas - rzeczywistość
recens - niedawny, ostatni, świeży
reclinis - przechylony wstecz
reconciliatio - przywrócenie; pojednanie
recordatio - wspomnienie
recta - prosto, wprost
recte - trafnie, bezbłędnie, dobrze; : rectus; brawo! wspaniale!: (3.1)     : rego; : recingo; : rectus
redemptor - przedsiębiorca; odkupiciel (ten, kto spłaca długi)
rediit ad plures - dołączył do licznych, do większości (tj. umarł)
redivivus - zmartwychwstały, odrodzony
reducere - zmniejszać; odprowadzać
regina - królowa, władczyni; królowa
regina regit colorem - królowa rządzi barwą, tj. królowa (hetman) w pozycji wyjściowej w szachach stoi na polu swojej barwy
regius - królewski
regnum - władza, rządy; królestwo
relata refero - zwrot podkreślający fakt, że wypowiadający się relacjonuje tylko to, co usłyszał lub przeczytał gdzie indziej; po polsku daje się zastąpić zastrzeżeniem "tylko powtarzam" lub "jak przeczytałem (usłyszałem)"
religio - religia, kult; sumienność; pobożność; zabobon
reliquus - pozostały, będący resztą
remex - wioślarz, osoba zajmować zajmująca się na statku wiosłowaniem
remigatio - wiosłowanie
remigium - wiosła; wiosłowanie; załoga wioślarska
Remigius - Remigiusz
remigo - wiosłować
remis que - pełną parą, co tchu, z całej siły;  wiosłami i wichrami
remis que - pełną parą, co tchu, z całej siły;  wiosłami i żaglami
remi - wioślarze, skrzydła; remus
rem tene, verba sequentur - rzecz trzymaj (trzymaj się tematu), słowa nadążą za nim; opanuj treść, a słowa same znaleźć się znajdą
remus - wiosło
ren - nerka
renovamen - odmiana
renovare - odnawiać
renovatio - odnowienie, renowacja
repetitio est mater studiorum - Powtarzanie jest matką wiedzy
reptile - gad
reputatio - rozpatrywanie, rozważanie
reputo - obliczyć; rozważać, rozmyślać
requiescat in pace - niech spoczywa w pokoju
requiescere - odpoczywać
requies - odpoczynek
re- - re-
re - res
res iudicata pro veritate habetur - sprawę osądzoną ostatecznie uważa się za rozstrzygniętą
Resovia - Rzeszów
respectus - respekt
respice finem - patrz końca
respiciens post te, hominem memento te; cave, ne cadas - oglądać oglądając się za siebie, pomnij, iżeś człowiekiem; strzec strzeż się, byś nie upadł
Respublicae Unitae - Stany Zjednoczone, USA
res - rzecz; własność
res sacra miser - nieszczęśliwy jest rzeczą świętą
res severa est verum gaudium - prawdziwa radość jest rzeczą poważną
rete - sieć, siatka; sidła, wnyki
revoco - odwołać się
rex - król, władca
rex regnat, sed non gubernat - król panuje, ale nie rządzi
rhenium - ren
Rhenus - Ren (rzeka)
rhinoceros - nosorożec
Rhodanus - Rodan (rzeka we Francji)
rhodium - rod
ricinus - rącznik, rycyna
ridentem dicere verum - z uśmiechem mówić prawdę
rideo - śmiać się
RIP - niech spoczywa w pokoju (napis umieszczany na nagrobkach, nekrologach itp.)
risu inepto res ineptior nulla est - nie ma nic mniej stosownego od śmiechu nie w porę
risum teneatis, amici? - czyżbyście się mogli powstrzymać od śmiechu, przyjaciele?
risus - śmiech
rixari de asini umbra - spierać się o cień osła
robur - dąb; siła; krzepkość
Roma locuta, causa finita - Rzym przemówił, sprawa zakończona
Romanus - rzymski
Romanus sedendo vincit - Rzymianin siedząc zwycięża
Roma - Rzym
rosa pulchra est - Róża jest piękna
rosarius - różany
rosa - róża
roseus - różowy
rosmarinus - rozmaryn
ros - rosa
rota - koło
ruber - czerwony
rubidium - rubid
rus - wieś
ruta - ruta: (2.1)  ruo; ruo
Ruthenia - Rosja
ruthenium - ruten
sabbatum - szabat; sobota; dowolne święto żydowskie
saccharum - cukier
sacerdos - kapłan
sacer - święty, poświęcony (o przedmiocie, czynności)
sacra populi lingua est - język ludu jest rzeczą świętą
sacrum - święty przedmiot (także czynność); kość krzyżowa
sacrus - święty (o rzeczach lub pojęciach)
saeculum - wiek, stulecie
saepe - często; saepes
saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia - często jest tak, że pod płaszczem ubogim mądrość się skrywa
saepe morborum gravium exitus incerti sunt - jak się zakończy ciężka choroba jest często pewne (mimo, że pacjent ciężko choruje, zawsze może wyzdrowieć)
saevus - okrutny
sagittarius - łucznik, strzelec; osoba wyrabiająca łuki i strzały; uzbrojony w łuk
Sagittarius - Strzelec; Strzelec
sagitta - strzała; pocisk: (2.1)     sagitto
saliva - ślina; plwocina; ślinka, apetyt; smak czegoś
salmo - łosoś
sal - sól; rozum
salus aegroti suprema lex - zdrowie chorego najwyższym prawem
salus populi suprema lex - dobro ludu (niech będzie) najwyższym prawem
salus rei publicae suprema lex esto - dobro republiki najwyższym prawem
salus - zdrowie; dobro; ocalenie
samarium - samar
sanctio - sankcja
sanctus - święty
sanguineus - skrwawiony, zbroczony krwią; czerwony jak krew; chciwy krwi, okrutny
sanguis - krew
sanguisuga - pijawka
sanus - zdrowy; poprawny
sapere aude - odważyć odważ się być mądrym
sapere - smakować, czuć smak; rozumieć
sapiens - mądry; rozumny, racjonalny
sapienta ars vivendi putanda est - mądrość należy uważać za sztukę życia
sapientia - mądrość, wiedza
sapienti sat - mądremu wystarczy (mądrej głowie dość dwie słowie)
sapo - mydło
sarcopaenia - sarkopenia
satelles - służący, podwładny; członek straży przybocznej, strażnik; towarzysz podróży
saxum - kamień; skała
scaber - chropowaty, szorstki; niechlujny
scabies - szorstkość; wysypka, świerzb; swędzenie
scabo - drapać, skrobać
scaenicus - sceniczny, teatralny, dramatyczny; fikcyjny, zmyślony, rzekomy, fałszywy; aktor
scandium - skand
scelus - przestępstwo
schola - szkoła
scientiae radices amarae, fructus dulces - wiedzy korzenie niemiłe, owoc słodki
scientia - nauka
scintilla - iskra: (2.1), scintillo
scintillo - iskrzyć się, lśnić, błyszczeć; rzucać iksry, błyski światła
scio me nihil scire - wiem, że nic nie wiem
scire - wiedzieć; znać
sciurus - wiewiórka
scopa - miotła
scorpio - skorpion
Scorpio - Skorpion; Skorpion
scribere scribendo, dicendo dicere disces - pisać uczysz się pisząc, mowy – mówiąc
scribo - rysować, kreślić; pisać; spisywać, utrwalać na piśmie; zapisywać, werbować (wciągać osoby na listę, zaciągać, powoływać żołnierzy do wojska); wyznaczać, mianować kogoś w dokumencie kimś (np. spadkobiercą); ustalać, przewidywać, nakazywać coś pisemnie; sporządzać, spisywać (np. prawo); stwierdzać, napisać coś; pisać, tworzyć dzieła literackie (jako autor); pisać do kogoś, powiadamiać kogoś; opisywać, opowiadać coś (w piśmie)
scricto sensu - w ścisłym znaczeniu
scriptor - pisarz, autor
sculponeae - drewniane buty słabej jakości
sculponeatus - noszący drewniane buty
sculpo - rzeźbić, ryć; drapać (coś); drapać, łaskotać
sculptile - rzeźba; sculptilis
sculptilis - rzeźbiony; sculptile
sculptor - rzeźbiarz
sculptura - rzeźbiarstwo; rzeźba, dzieło rzeźbiarza : (2.1), , sculpo; sculpo
sculpturatus - rzeźbiarski
sculptus - rzeźbiarski
scutum - tarcza
Scylla - Scylla
seaborgium - seaborg
se contentus est sapiens - mędrzec zadowalać zadowala się sobą
secundus - drugi
sed - ale, lecz
sedecim - szesnaście
sed opera sapientiae certa lege vallantur et in fine debitum efficaciter diriguntur - lecz dzieła mądrości zabezpiecza pewne prawo i na koniec powinność swą skutecznie spełniają
segrego - rozdzielać, oddalać, usuwać (kogoś/coś od czegoś); dzielić; segregus
segregus - oddalony, oddzielony; podzielony
segrex - oddalony, oddzielony; podzielony
selenium - selen
sella - krzesło, siedzenie, stołek, kozioł (powozu)
semel emissum volat irrevocabile verbum - słowo raz wypowiedziane nie powraca
semen - nasienie; przyczyna; rasa
semper avarus eget - skąpiec zawsze cierpi niedostatek
semper fidelis - zawsze wierny
semper invicta - zawsze niezwyciężona
semper paratus - zawsze gotowy
semper - zawsze
senatorius - senatorski (związany z senatorem)
senator - senator
senatus - senat
senectus - starość, wiek sędziwy; powaga, surowość; ogół ludzi w podeszłym wieku
senex - starzec, stary człowiek; stary, wiekowy
seniores priores - starsi mają pierwszeństwo
sensibilisatio - nadwrażliwość, uczulenie
sensu largo - w szerokim znaczeniu
sensu stricto - w wąskim znaczeniu, w ścisłym znaczeniu
sententia - myśl; zdanie
September - wrzesień
septem - siedem (7)
septemtrionalis - północny
septemtrio - septemtriones siedem gwiazd w konstelacji Mała Małej lub Wielka Wielkiej Niedźwiedzicy; północ (kierunek)
septendecim - siedemnaście
septentrio - = septemtrio
septimana - tydzień
septimus - siódmy
septuaginta - siedemdziesiąt
sepulca - sepulka
Sepulcidae - sepulkowate
Sequana - Sekwana, rzeka we Francji
Sequanus - Senon, członek plemienia Senonów, żyjącego nad Sekwaną; (1.1)
sera - zasuwa, rygiel
sero venientibus ossa - kości (zostają) dla tych, którzy przychodzą za późno (na ucztę);  kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi
serpens - wąż
serra - piła
serviatus status brevis est - trzeźwość jest stanem przejściowym
servus - niewolnik; sługa, pachołek; służebny, niewolniczy; podległy, podwładny; obciążony serwitutem
sē - : sui
sexaginta - sześćdziesiąt
sex - sześć (6)
sextilis - sierpniowy
sextus - szósty
si ad naturam vives, numquam eris pauper - jeśli będziesz żyć w zgodzie z naturą, nigdy nie będziesz ubogi
sibi - : sui
sicarius - skrytobójczy morderca, nożownik
sica - sztylet, nóż do zabijania; morderstwo
siccus - suchy; trzeźwy
sic itur ad astra - tak się idzie do gwiazd
sic luceat lux - niech świeci (wasze) światło
sic - tak, w ten sposób, niech; tak jak było, jak stoi
sic transit gloria mundi - tak przemija chwała (tego) świata
sicut mater, ita et filia eius - jaka matka, taka córka
sicut - tak jak, zarówno ... jak i ...
si Deus pro nobis, quis contra nos? - jeśli Bóg jest z nami, któż przeciwko nam?
si duo faciunt idem, non est idem - gdy dwaj robią to samo, to nie jest to samo
si fueris Romae, Romano vivito more - będąc w Rzymie, czyń jak Rzymianie
sigarellum - papieros
sigillum - pieczęć, herb (umieszczony na pieczęci)
Sigismundo - Zygmunt
signaculum - pieczęć; znamię
significatio - określenie, znak; znaczenie, myśl
signum - znak
si - jeśli
silaceus - żółty
silentio - milczenie, cisza
silentium - cisza
Silesia - Śląsk
silicium - krzem
silva - las
silvesco - bujnie rozrastać się
silvester - silvestris
silvestris - lesisty, pokryty lasami; leśny, dziki; wiejski, prymitywny
silvicola - mieszkaniec lasu
silvosus - lesisty
simia - małpa
similia similibus curantur - podobne leczy się podobnym
similis - podobny
simplex - pojedynczy; prosty, nieskomplikowany
Sinae - Chiny, państwo we wschodniej Azji
sine - bez
sine ira et studio - bez niechęci i bez sympatii, bezstronnie, obiektywnie, neutralnie;  bez gniewu i upodobania
sine labore non est panis in ore - bez pracy nie będzie chleba w ustach
sine labore non est panis in ore - bez pracy nie ma chleba w ustach (bez pracy nie ma kołaczy)
sine qua non - "bez której nie", używany na oznaczenie warunek warunku koniecznego
singularis - pojedynczy; szczególny, wyjątkowy; osobisty; liczba pojedyncza
sinister - lewy; niewłaściwy, niekorzystny; złowróżbny
si non iurabis, non regnabis - jeżeli nie zaprzysięgniesz, nie będziesz panował
sinus - sinus (funkcja); zagłębienie, zakrzywienie; fałd (na ubraniu); łono; zatoka
si parva licet componere magnis - jeśli godzi się godzi porównywać rzeczy małe z wielkimi
si tacuisses, philosophus mansisses - gdybyś milczał, byłbyś filozofem
sitis - pragnienie (wody)
sit nox cum somno, sit sine lite dies - niech noc nie będzie bezsenna, a dzień upłynie bez kłótni
sit tibi terra levis - niech ci ziemia lekką będzie;  niechaj tobie ziemia lekka
si vis amari, ama - chcesz być kochanym, kochaj
si vis pacem, para bellum - Jeśli chcesz pokoju, przygotuj się do wojny.
si vis pacem, para iustitiam - chcesz pokoju, czyń sprawiedliwość
socius - towarzysz, partner, kolega
socrus - teściowa
sodium - sód
sola ratio perfecta beatum facit - tylko doskonały rozum czyni człowieka szczęśliwym
solaris - słoneczny
sola scriptura - jedynie Pismo
solium - krzesło; tron; wanna; trumna, sarkofag
sol - słońce
solum - ziemia, grunt; ziemia, kraj; podłoga; podeszwa; tylko
solus contra omnes - sam przeciw wszystkim
solus - sam
somnium - sen; wizja senna; urojenie, bredzenie, marzenie
somnus - sen, spanie; senność; lenistwo, potrzeba długiego spania
sonus - dźwięk
sopio - usypiać; odurzać, ogłuszać; penis
sopitio - penis
sopor - (głęboki) sen; napój nasenny; apatia, gnuśność
soporifer - przynoszący sen, nieświadomość
soporus - przynoszący sen
soror - siostra; kuzynka; przyjaciółka; siostra zakonna
spatium - przestrzeń, nieograniczony obszar
specio - patrzeć
spectare - patrzeć, obserwować
spectator - widz, obserwator
spectatrix - widzka, obserwatorka
spectrum - zjawa, duch
speculari - obserwować; przeprowadzać zwiad, szpiegować
specularis - lustrzany: (2.1), speculari
speculator - obserwator; zwiadowca, szpieg
speculatrix - obserwowatorka; zwiadowczyni, kobieta szpieg
speculum - lustro
spemque metumque inter dubii - wahać wahając się między nadzieją i trwogą
sphaera - kula, kulka (przedmiot); sfera; sfera niebieska, firmament; piłka do gry
spina - cierń, kolec; kręgosłup, grzbiet
spinetum - kolczaste zarośla
spineus - kolczasty
spinosus - kolczasty, ciernisty; dokuczliwy; zawiły, niejasny
spiritus - duch
spiritus flat ubi vult - duch tchnie, kędy chce
Spiritus Sanctus - Duch Święty
splendor - blask, świetność, wspaniałość
SPQR - Senat i Naród/Lud Rzymski/Rzymu
stannum - cyna, pierwiastek chemiczny o symbolu Sn i liczba liczbie atomowej 50
stat rosa pristina nomine, nomina nuda tenemus - dawna róża pozostała tylko z nazwy, same nazwy nam jedynie zostały
statua - posąg, statua
status quo ante bellum - stan, który był przed wojną
status - stan; pozycja
status subfebrilis - stan podgorączkowy
stella - gwiazda
Stephanus - Stefan
stibium - antymon
stilla - kropla
stomachus - żołądek
strontium - stront
stultum facit fortuna, quem perdere vult - kogo los chce zgubić, tego głupcem czyni
stultus - głupi
suae quisque fortunae faber - każdy jest kowalem własnego losu
suber - dąb korkowy; korek (dąb dębu korkowego)
sub - przed
sub specie aeternitatis - z punkt punktu widzenia wieczności
substantivum - rzeczownik
sub utraque specie - pod obiema postaciami (chleba i wina)
subvenire - dopomagać
subventio - zapomoga, subwencja
succus - sok
sucinum - bursztyn
sucus - sok, wyciąg
sudatorium - łaźnia parowa; sudatorius; sudatorius
sudus - pogodny, radosny
Suecia - Szwecja
suffigere - przymocować (od spodu)
suffixus - przymocowany (od spodu)
suf - pod, poniżej za
suggestio - sugestia
sugo - ssać
suillus - świński, wieprzowy
sui - : się; : suus (swój); suum (swoje): (3.1) : suo; : suo; : sus
sulcus - bruzda
sulfur - siarka; piorun
sulphurium - siarka
sulphur - / siarka
sulpur - / siarka
sum - być, istnieć
summa cum laude - z najwyższą pochwałą
summa - suma; całość; istota, esencja, to, co najważniejsze
summum ius, summa iniuria - najwyższe prawo to najwyższa niesprawiedliwość
summum - wierzchołek, góra czegoś; kraniec, koniec; doskonałość; superus); superus); po raz ostatni; super
sum rex vester, nec fictus neque pictus - jestem waszym królem, nie wymyślonym ani malowanym
suo - szyć, zszywać; łączyć; suus (swój); suus (swój)
superbia - pycha
superbus - pyszny, zadufany
superflua non nocent - nadmiar nie szkodzi
superlativus - najwyższy; superlatyw, stopień najwyższy przymiotnika lub przysłówka
superstitio - przesąd
super - w górze, na górze; dodatkowo; ponad (ruch); ponad (położenie)
supra - ponad, nad; poza; w górze; wyżej; wcześniej
sura - łydka
surgere - wstawać
sursum corda! - w górę serca!
sursum - w górę, do góry, ku górze; wysoko w górze
sus Minervam docet - świnia poucza Minerwę
sus - świnia
sustine et abstine - cierp i panuj nad sobą
susum - sursum
sutilis - zszyty; spojony, związany, spleciony
sutor - szewc
sutura - szew, ścieg
suus - swój; swój
symphysis pubica - spojenie łonowe
taberna - sklep; gospoda, zajazd; chata
tabula rasa - niezapisana tablica
taceo - milczeć
tachycardia - tachykardia
tacitus - cichy
taedium vitae - wstręt do życia
talpa - kret
talus - kostka (u nogi); kostka (do gry)
tantalium - tantal; zobacz też: tantalum
tantalum - tantal
tantum scimus, quantum memoria tenemus - tyle wiemy, ile pamiętamy
tantus - tak wielki
tapes - dywan, kobierzec; koc, nakrycie
tapete - dywan, kobierzec; koc, nakrycie
taraxacum - mniszek
tarde venientibus ossa - kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi;  spóźnionym (dostają się) kości
tardus - powolny; późny
taurus - byk
Taurus - Byk (gwiazdozbiór, znak Zodiaku)
taxinomia - taksonomia, systematyka
technetium - technet
tectum - dach
te Deum laudamus - ciebie, Boga, wychwalamy
teli - tēlum
tellurium - tellur
telum - pocisk (np. strzała, włócznia, dzida, lanca); broń, oręż
tempestas - burza; pogoda
templum - świątynia
tempora labuntur tacitisque senescimus annis - czas upływa, a my starzejemy się wraz z cicho upływającymi latami
tempora mutantur et nos mutamur in illis - czasy się zmieniają, a my zmieniać zmieniamy się wraz z nimi
tempus - czas; skroń
tempus fugit, aeternitas manet - czas ucieka, wieczność pozostaje
temulentia - opilstwo
tenebrae - ciemność
teneo - tenere
tener - delikatny; młody
tenere - trzymać; posiadać
terbium - terb
tergum - grzbiet; plecy
termes - gałąź
terminativus - przypadek określający koniec czynności (pytania: do kogo? do czego?)
terra - ziemia, gleba; kraj, region, ląd; Ziemia
terribilis est locus iste - przerażające jest owo miejsce
terror - strach
tertius gaudens - gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta;  trzeci cieszyć się cieszy
tertius - trzeci
testa - doniczka, cegła, kafel, porcja wypalonej gliny
testamentum - testament; umowa, przymierze, układ, pakt
testis unus, testis nullus - jeden świadek to żaden świadek
testudo - żółw
te - tu (ty)
thalassaemia - talasemia
thallium - tal
theatrum - teatr; theatrum anatomicum - prosektorium
Theodoxus danubialis - rozdepka dunajska
theologia - teologia
thermometrum - termometr
thesaurus - skarb; skarbnica
tholus - rotunda
thorium - tor
Thracia - Tracja
threnus - tren
thronus - tron
thulium - tul
thunnus - tuńczyk
thymum - tymianek, macierzanka tymianek
thynnus - tuńczyk
Tiberis - Tybr (rzeka)
tibia - piszczałka, flet
tibi - tu (ty)
tigris - tygrys
tilia - lipa
timeo - bać się, lękać się, obawiać się
timidus - lękliwy, bojaźliwy; nieśmiały
timor - lęk, strach; bojaźń boża
titanium - tytan
toga - toga; odzież
tolle pecuniam, bella sustuleris - usuń pieniądze, usuniesz wojnę
tomographia computatoria - tomografia komputerowa
tomographia - tomografia
tondeo - strzyc, golić, przycinać, skracać; skosić, strzyc, spaść (np. pole); zrywać, zbierać (np. owoce, kwiaty); gryźć, skubać (np. trawę)
tonsa - wiosło
tonsor - fryzjer, golibroda
tonsorius - fryzjerski
tonstrix - fryzjerka
tonsura - strzyżenie; przycinanie
tosor - fryzjer, golibroda
tota vita discendum est mori - przez całe życie trzeba się uczyć umierać
totus - cały
totus tuus - cały twój
toxicon - trucizna
toxicum - trucizna
trahere - ciągnąć
trahit sua quemque voluptas - każdy ulega swoim namiętnościom
transactor - pośrednik
transeo - przechodzić; przemijać; przekraczać, przechodzić przez coś; przechodzić obok czegoś, mijać coś
transire - przechodzić, przemijać;
transire suum pectus mundoque potiri - wznieść się ponad granice ludzkich możliwości i przewodzić światu
translativus - przypadek określający cel przemiany wykonawcy czynności (pytania: w kogo? w co?)
trans - przez, w poprzek
tredecim - trzynaście
tremendus - straszny, złowrogi
tremere - drżeć
tres - 3, III (trzy)
tres faciunt collegium - co trzy głowy to nie jedna
treuga Dei - pokój boży
triginta - trzydzieści
triplex - potrójny
triticum - pszenica
truncus - tułów; pień
tua res agitur, paries cum proximus ardet - o ciebie chodzi, gdy płonie dom sąsiada
tuberculosis - gruźlica
tu dices - ty tak powiesz
tui - tu (ty); tuus (twój); tuum (twoje)
tulipa - tulipan
tumulus - pagórek, kopiec; mogiła, grób, grobowiec, kurhan; stos, sterta
tunc - tum
Turicum - Zurych, miasto w Szwajcarii
turris - wieża
tuta timens - bać bojąc się (nawet) rzeczy bezpiecznych
tu - ty
tuus - twój
Tyberis - Tiberis
typhus abdominalis - dur brzuszny, tyfus brzuszny
typographus - drukarka
ubi bene, ibi patria - gdzie dobrze, tam ojczyzna
ubi concordia, ibi victoria - gdzie zgoda tam zwycięstwo
ubi dubium, ibi libertas - gdzie zwątpienie, tam wolność
ūbī - gdzie; kiedy, gdy
ubi ius, ibi onus - gdzie prawo tam obowiązek
ubi lex, ibi poena - gdzie prawo, tam kara
ubi solitudinem faciunt, pacem appellant - robią pustynię (z kraju) i nazywają to pokojem
ubi thesaurus tuus, ibi cor tuum - tam skarb twój, gdzie serce twoje
ubi tu Gaius, ibi ego Gaia - gdzie ty Gajuszu, tam ja Gaja
udus - mokry, wilgotny; pijany
ullus - jakiś
ulon - dziąsło
ultimum supplicium - kara śmierci
ultio doloris confessio est - zemsta jest przyznaniem się do cierpienia
ultra posse nemo obligatur - nikt nie jest zobowiązany zrobić więcej niż może
ulula - sówka, puszczyk
umbra - cień; osłona, ochrona; noc; duch
umerus - ramię; bark; kość ramienna; tył lub wnętrze, środek czegoś (część niewidoczna); : barki, ramiona
unanimitas - jednomyślność, zgoda
unanimus - jednomyślny, zgodny
unda - fala
undecim - jedenaście
undeviginti - dziewiętnaście
undique - zewsząd, z każdego kierunku
unguibus et rostro - ze wszystkich sił, zaciekle;  szponami i dziobem
universitas - uniwersytet
universus - wszechświat; ogół; cały, pełny; uniwersalny, ogólny
uno ictu - jednym ciosem jednym uderzeniem
unum castigabis, centum emendabis - jednego zganisz, a stu naprawisz
ununbium - ununbium
unununium - unununium
unus - jeden (1)
unus pro multis - jeden za wszystkich
upupa - dudek; motyka, oskard
uranium - uran
urbanus - miejski; mieszkaniec miasta, obywatel
Urbi et Orbi - Miastu (Rzymowi) i Światu – nazwa uroczystego błogosławieństwa papieskiego
urbs - miasto; miasto Rzym
urina - mocz
urna - dzban; urna
ursa - niedźwiedzica
ursus - niedźwiedź
urtica - pokrzywa
usque - ciągle, wciąż
usus est tyrannus - zwyczaj jest tyranem
ususfructus - użytkowanie
usus magister est optimus - doświadczenie jest najlepszym nauczycielem
usus tyrannus - zwyczaj (jest) tyranem
usus - zwyczaj, użycie, doświadczenie
ut ameris, amabilis esto - jeśli chcesz być kochany, bądź godny miłości
ut desint vires, tamen est laudanda voluntas - chociaż brakuje sił, jednak należy pochwalić chęci.
uter - który
uterus - macica
utile cum dulci mixtum - przyjemne z pożytecznym;  pożyteczne połączone (zmieszane) z przyjemnym (słodkim)
utile dulci miscere - łączyć przyjemne z pożytecznym
utinam falsus vates sim - obym był fałszywym prorokiem
ut pictura poesis - poezja jest jak obraz
ut sementem feceris, ita metes - jak posiejesz, tak zbierzesz
ut sis nocte levis, sit tibi cena brevis! - abyś był lekki w nocy, krótko jedz
ut ut - jakkolwiek
utut - jakkolwiek
ut - żeby, aby; kiedy, gdy tylko, skoro; jako
uva - winogrono
uxor - żona
vacatio legis - okres pomiędzy uchwaleniem prawa a rozpoczęciem jego stosowania, niezbędny dla adresatów, aby mogli przystosować się do nowego prawa
vacca - krowa
vae misero mihi! - biada mi nieszczęsnemu!
vae victis! - biada zwyciężonym!
vagari - włóczyć się, wędrować
vagina dentata - zębata pochwa
vagina - pochwa
vagor - płacz
vale et me ama - Żegnaj i kochaj mnie
valgus - krzywonogi
validus - mocny, silny, żwawy; zdrowy; silny, obronny; mocny, mający przewagę; wpływowy, skuteczny
vallis - dolina
vanadium - wanad
vanitas - próżność; marność
vanitas vanitatum et omnia vanitas - marność nad marnościami i wszystko marność
vanus - pusty, próżny; czczy, daremny
vapor - para; dym
variatio - zmienność
varietas delectat - zmienność sprawia przyjemność
variola - ospa
varium et mutabile semper femina - kobieta zawsze niestała i zmienna
Varsovia - Warszawa
Varsoviensis - warszawski
vas - naczynie; ekwipunek
vaticanum - nazwa jednego ze wzgórz Rzymu
vectigal per gradus - podatek progresywny
vehiculum - pojazd
vel - albo, czyli
velis que - pełną parą, co tchu, z całej siły;  żaglami i wiosłami
velocitas - prędkość, szybkość
velum - żagiel; okręt; zasłona (np. markiza, woalka, firanka); tkanina, płótno (np. namiotowe, żaglowe); zapał, energia
vena - żyła; naturalna zaleta czegoś
vendere - sprzedawać
venditio - sprzedaż
veneficium - sporządzenie trucizny; trucizna, magiczny napój
veneficus - czarownik, truciciel
venenum - trucizna
Venetia - Wenecja
Venetiola - Wenezuela
venia - życzliwość; łaska; przebaczenie, wybaczenie
venimus, vidimus, Deus vicit - przybyliśmy, zobaczyliśmy, Bóg zwyciężył
venio - przyjść, przybyć
veni, vidi, vici - przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem
venter - brzuch; macica
venter non habet aures - brzuch nie ma uszu (słowami głodnego nie nakarmisz)
ventilator - żongler; przesiewacz
ventis que - pełną parą, co tchu, z całej siły;  wichrami i wiosłami
ventum seminabunt et turbinem metent - wiatr siać będą, a zbierać burzę
ventus - wiatr, wicher; burza, zawierucha; podmuch, powiew (wiatru, powietrza)
Venus - Wenus
verba docent, exempla trahunt - słowa uczą, przykłady kształcą (skłaniają do naśladowania, pociągają)
verba et voces praetereaque nihil - słowa i słowa, nic ponadto
verbalis - dosłowny
verba volant, scripta manent - Słowa ulatują, pisma pozostają
verbena - gałązka liściasta
verbum deponens - verbum deponens
verbum - słowo; przemówienie; wyrażenie, przysłowie; czasownik
vergere - pochylać się
veritas odium parit, obsequium amicos - prawda rodzi nienawiść, ustępliwość przyjaciół
veritas - prawda
veritas temporis filia est - prawda jest córką czasu (z czasem wszystko wychodzi na jaw)
vermis - robak, gąsienica
vero nihil verius - nic nie jest prawdziwsze od prawdy
versio interlinearis - treść między wierszami
versus - przeciw, przeciwko
verus amicus rara avis est - prawdziwy przyjaciel jest rzadkim ptakiem
verus - prawdziwy, rzeczywisty; prawidłowy, słuszny
ver - wiosna
vespa - osa
vespertilio - nietoperz
vesper - wieczór
vestigia terrent - a więc nie wchodźmy do jaskini, jeżeli widać tylko ślady wchodzących;  ślady odstraszają
vestimentum - ubiór, odzież
vestri - vos (wy)
vetare - zabraniać, przeciwstawiać się
veto - nie pozwalam
vetus - stary
Vetus Testamentum - Stary Testament
vexillum - flaga, sztandar
via - droga
Viadrus - Odra (rzeka)
Via lactea - Droga Mleczna
Vicipaedia - Wikipedia
victima - ofiara (zwierzę zabijane dla bóstwa); victimare
victoria - zwycięstwo
victor - zwycięzca
vicus - wieś; ulica
videant consules, ne quid res publica detrimenti capiat - niechaj baczą konsulowie, by rzeczpospolita nie poniosła jakiej szkody
vide, cui fidas - patrz, komu ufasz
video eum exadversum - widzę go naprzeciwko
video lupum - o wilku mowa, a wilk tuż;  widzę wilka
video meliora que, deteriora sequor - widzę i pochwalam lepsze, idę za gorszym
video - patrzeć, widzieć, zobaczyć, ujrzeć; patrz, zobacz
vide - (patrz, zob.)
vigilare - czuwać
vigilate itaque, quia nescitis diem neque horam - czuwajcie więc, bo nie znacie dnia ani godziny
vigilia - czuwanie
viginti - dwadzieścia
villa - wiejska posiadłość; wiejski dom
Vilna - Wilno
vim vi repellere omnia iura permittunt - na odparcie siły siłą wszystkie prawa pozwalają
vince in bono malum - zło dobrem zwyciężaj
vincere - wygrywać; podbić, pokonać
vinco - trzcina
vinculum - łańcuch, kajdany, pęta
Vindobona - Wiedeń
vino pellite curas - winem odpędźcie troski
vinum incendit iras - wino rozpala gniew
vinum - wino (napój); winorośl
violaceus - fiołkowy, właściwy fiołkom; fioletowy
vipera - żmija
virga - gałązka; różdżka; pręt
virgo - dziewica
viridis - zielony, nasycony zielenią; młody, świeży, pełen życia
vir - mężczyzna; mąż; bohater
virtus ad beate vivendum sufficit - cnota wystarcza do szczęścia
virtus est perfecta ratio - cnota jest doskonałym rozumem
virtus - odwaga, męstwo; nieugiętość, stanowczość
virtuti militari - męstwu żołnierskiemu
visere - patrzeć; odwiedzać
vis maior - siła wyższa
viso - visere
vis - siła: (2.1), , velle
Vistula - Wisła
vitae, non scholae discendum est - trzeba uczyć się uczyć dla życia, nie dla szkoły
vitae sal amicitia - przyjaźń solą życia
vita mancipio nulli datur, omnibus usu - życia nikt nie otrzymuje na własność, lecz wszyscy do użytku
vitam impendere vero - życie poświęcić dla prawdy
vita sine litteris mors est - życie bez nauki jest śmiercią
vita - życie; życiorys
viticino - wróżba, przepowiednia
vitrum - szkło
vituperatio stultorum laus est - nagana ze strony głupców jest pochwałą
vivarium - zwierzyniec
viva vox docet - żywe słowo kształci
vivere est cogitare - żyć to znaczy myśleć
vivere militare est - żyć to znaczy walczyć; życie jest walką; żyję po to, aby walczyć
vivere nolit, qui mori non vult - kto nie chce umierać, ten nie chce też żyć
vivere - żyć; mieszkać
vivitur parvo bene - małym (ludziom o małych potrzebach) żyje się dobrze
vivus - żywy
vobiscum - z wami
vobis - vos (wy)
vocabulum - słowo, wyraz
vocalis - głosowy
vocanda - wokanda
vocandus - mający być wywołany
vocare - wołać, wzywać
vocativus - wołacz, przypadek wyrażający bezpośredni zwrot do odbiorcy
vocis - słowo
volenti nihil difficile - dla chcącego nic trudnego
volenti non fit iniuria - Chcącemu nie dziać dzieje się krzywda
vos estis lux mundi - wy jesteście światłością świata
vos estis sal terrae - wy jesteście solą ziemi
vos - wy
vox clamantis in deserto - głos wołającego na pustyni
vox coelestis - głos niebiański
vox - głos
vox populi, vox Dei - głos ludu (to) głos Boga
Vratislavia - Wrocław
vulgare amici nomen, sed rara est fides - słowo „przyjaciel” jest pospolite, ale lojalność jest bardzo rzadka
vulgaris - zwykły; pospolity; wspólny
vulnerant omnes, ultima necat - ranią wszystkie, ostatnia zabija
vulnus - rana, uraz
vulpes - lis
Vulpes vulpes - lis pospolity (gatunek)
vultur - sęp
vulva - macica
wolframium - wolfram
Wratislavia - Wrocław
xenon - ksenon
ytterbium - iterb
yttrium - itr
zamoscensis - zamojski
Zamoscia - Zamość
zelotes - zazdrośnik; gorliwiec
zelotypia - zazdrość
zincum - cynk
zirconium - cyrkon